Tur Bajarbhav News: महिना उलटला तरी शेतकऱ्यांच्या तुरीची खरेदी शून्य…. नेमके कारण काय?

Tur Bajarbhav News:- लातूर जिल्ह्यात शेतकऱ्यांच्या तुरीच्या खरेदीसाठी नाफेडमार्फत आधारभूत किंमत योजनेअंतर्गत (MSP) खरेदी केंद्रे सुरू करण्यात आली आहेत. मात्र, या केंद्रांवर प्रत्यक्ष खरेदीला अद्याप सुरुवात झालेली नाही. सरकारी खरेदी केंद्रांवर हमीभाव जाहीर केल्यानंतरही शेतकऱ्यांनी या केंद्रांवर तूर विक्रीसाठी प्रतिसाद दिलेला नाही. महिनाभराच्या प्रतीक्षेनंतरही एकाही शेतकऱ्याची तूर खरेदी झालेली नसल्याने सरकारच्या खरेदी योजनेवर प्रश्नचिन्ह निर्माण झाले आहे. दरम्यान, आधारभूत किंमतीच्या तुलनेत बाजारात मिळणाऱ्या दरात तफावत असल्यामुळे शेतकरी हमीभाव केंद्रांऐवजी खुल्या बाजारातच तूर विक्रीला प्राधान्य देत आहेत. यामुळे सरकारने सुरू केलेल्या तूर खरेदी प्रक्रियेचा उन्हाळाच सुरू असल्याचे चित्र दिसत आहे.

लातूर जिल्ह्यात या वर्षी खरिपात सोयाबीन आणि तुरीचा मोठ्या प्रमाणावर पेरा झाला होता. तब्बल ७१ हजार ४७५ हेक्टरवर तुरीची लागवड करण्यात आली. मात्र, यावर्षी झालेल्या अधिक पावसामुळे सोयाबीनला मोठा फटका बसला आणि त्यामुळे शेतकऱ्यांनी तुरीकडे अधिक आशा लावून ठेवल्या. सरकारने तूर खरेदीसाठी ७,५५० रुपये प्रति क्विंटल हा आधारभूत दर निश्चित केला आहे. मात्र, बाजारात सध्या तुरीसाठी सरासरी ७,२५० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत असल्यामुळे शेतकऱ्यांचा कल अद्यापही खुल्या बाजाराकडे आहे. आधारभूत किंमतीपेक्षा बाजारात सुमारे ३०० रुपयांची घसरण असल्याने शेतकरी तूर विक्रीसाठी सरकारी खरेदी केंद्रांऐवजी स्थानिक बाजारातच व्यवहार करत आहेत. यामुळे १९ केंद्रे सुरू असतानाही प्रत्यक्ष खरेदीवर परिणाम झाला आहे.

तुरीची आवक वाढली व दरात झाली घसरण

नोव्हेंबर महिन्याच्या अखेरीस तुरीची आवक सुरू झाल्यानंतर सुरुवातीला तूर बाजारात चांगल्या दराने विकली जात होती. मात्र, हंगाम जसजसा पुढे गेला तसतशी तुरीच्या दरात सातत्याने घसरण होत गेली. १३ मार्च रोजी लातूर बाजारात ३५५३ क्विंटल तुरीची आवक झाली आणि दर ७२५० रुपये प्रति क्विंटल होता. यापूर्वी १० मार्चला तुरीसाठी ७३०० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत होता, तर ६ मार्चला हा दर ७४०० रुपये प्रति क्विंटल होता. हंगामाच्या सुरुवातीला चांगले दर मिळत असतानाही मोठ्या प्रमाणावर तूर बाजारात आल्यामुळे दरात घट झाली. या घसरणीचा परिणाम असा झाला की, शेतकऱ्यांनी सरकारी खरेदी केंद्रांवर जाण्याचा पर्याय टाळला.

शेतकऱ्यांना तूर विक्रीत अडचणी

शेतकऱ्यांना बाजारात तूर विक्री करताना विविध अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. आधारभूत किंमतीपेक्षा बाजारभाव कमी असल्यामुळे सरकारी केंद्रांवर जाणे त्यांना आर्थिक दृष्ट्या लाभदायक वाटत नाही. याशिवाय, तूर खरेदी केंद्रांवर माल पोहोचवण्यासाठी लागणारा वाहतूक खर्च आणि अन्य खर्च यामुळे शेतकरी नोंदणी करूनही प्रत्यक्ष विक्रीला पुढे येत नाहीत. नाफेडकडून खरेदी प्रक्रियेत होणारा विलंब देखील शेतकऱ्यांच्या नाराजीला कारणीभूत ठरत आहे. यामुळे शेतकऱ्यांना खाजगी व्यापाऱ्यांकडे तूर विक्री करणे अधिक सोयीचे वाटत आहे.

लातूर जिल्ह्यातील नाफेडचे जिल्हा मार्केटिंग अधिकारी विलास सोमारे यांनी सांगितले की, "जिल्ह्यात एक महिन्यापासून १९ केंद्रे कार्यरत आहेत. मात्र, अद्याप एकाही शेतकऱ्याची तूर खरेदी झालेली नाही. बाजारात सध्या कमी दर मिळत असल्याने शेतकरी सरकारी खरेदी केंद्रांवर तूर विक्रीसाठी पुढे येत नाहीत." सरकारने १४ फेब्रुवारीपासून नोंदणी प्रक्रिया सुरू केली असून आतापर्यंत ६९५ शेतकऱ्यांनी तूर विक्रीसाठी आपली नोंदणी केली आहे. मात्र, प्रत्यक्ष खरेदी न झाल्याने शेतकरी संभ्रमात आहेत.

शासनाने वेळेत तूर खरेदी न केल्यास शेतकऱ्यांना मोठ्या आर्थिक नुकसानीला सामोरे जावे लागणार आहे. बाजारात दरात अधिक घसरण झाली तर तूर उत्पादकांची परिस्थिती आणखी बिकट होऊ शकते. त्यामुळे शासनाने खरेदी प्रक्रियेला गती देऊन शेतकऱ्यांना तातडीने दिलासा द्यावा, अशी मागणी होत आहे. शेतकऱ्यांनी तूर विक्रीसाठी उत्साहाने पुढे यावे यासाठी सरकारने खरेदी केंद्रांवर सोयीसुविधा उपलब्ध करून द्याव्यात, खरेदी प्रक्रियेत पारदर्शकता ठेवावी आणि त्वरित देयके मंजूर करावीत, अशी मागणी शेतकरी संघटनांकडून केली जात आहे.