Soyabean Market : सोयाबीनच्या दरात घसरण, शेतकऱ्यांना भाववाढीची शक्यता ?
Soyabean Price Update: मागील आठवड्यात लातूर बाजारात सोयाबीनचा सरासरी दर प्रति क्विंटल ४१०० रुपये होता. तुलनेत मागील आठवड्याच्या दरात १.५ टक्क्यांनी घट झाली आहे. सरकारने खरीप हंगाम २०२४-२५ साठी किमान आधारभूत किंमत (MSP) ४८९२ रुपये प्रति क्विंटल निश्चित केली असली, तरी सध्या बाजारात सोयाबीनचे दर या स्तरापेक्षा खूपच कमी आहेत, त्यामुळे शेतकऱ्यांमध्ये चिंता वाढली आहे.
आवक आणि दरातील घसरण: काय आहेत कारणे?
गेल्या आठवड्यात देशभरातील सोयाबीनच्या आवकेत २७ टक्क्यांची वाढ झाली आहे, ज्यामुळे बाजारात पुरवठा अधिक आणि मागणी तुलनेत कमी आहे. यामुळे सोयाबीनच्या किमतींवर दबाव वाढला आहे. प्रमुख बाजारपेठांमध्येही दर घटल्याचे दिसून येते.
- इंदूर बाजारात: सरासरी किंमत ४१७७ रुपये प्रति क्विंटल
- अमरावती बाजारात: सरासरी किंमत ३९२८ रुपये प्रति क्विंटल
- अकोला बाजारात: सरासरी किंमत ४०४८ रुपये प्रति क्विंटल
- वाशिम बाजारात: सरासरी किंमत ४१२९ रुपये प्रति क्विंटल
- लातूर बाजारात: सरासरी किंमत ४०९२ रुपये प्रति क्विंटल
राज्यातील सोयाबीनच्या दराचा मागील महिन्याचा आढावा घेतला असता, जानेवारीच्या सुरुवातीला सरासरी ४२०० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत होता, जो महिन्याच्या शेवटी ४१०० रुपयांवर आला आहे.
सोयाबीनच्या दरावर परिणाम करणारे घटक
- जागतिक बाजारातील घडामोडी: आंतरराष्ट्रीय स्तरावर सोयाबीन तेल आणि कडधान्यांच्या किमती कमी झाल्याने भारतातही दरावर परिणाम होत आहे.
- मागणीपेक्षा पुरवठा अधिक: जानेवारीच्या पहिल्या आठवड्यात देशभरात ४० ते ४५ हजार टन सोयाबीनची आवक होती, जी आता ५० हजार टनांपर्यंत पोहोचली आहे.
- निर्यातीवरील निर्बंध आणि आंतरराष्ट्रीय व्यापार: निर्यात धोरणांमध्ये अनिश्चितता असल्याने दरावरील दबाव कायम आहे.
- तेल उद्योगाकडून मागणी कमी: तेलगिरण्यांकडून सोयाबीनच्या मागणीत घट झाल्यामुळे शेतकऱ्यांना अपेक्षित दर मिळत नाहीत.
- शेअर बाजार आणि गुंतवणूकदारांचा कल: शेअर बाजारात वायदे बाजारात (futures market) अस्थिरता असल्याने सोयाबीनच्या दरांवर परिणाम होत आहे.
शेतकऱ्यांसाठी पुढील रणनीती
- तातडीने विक्री करण्याऐवजी दर वाढीची प्रतीक्षा करावी.
- शासनाने खरेदी केंद्रे कार्यान्वित करून MSP दरावर खरेदी करावी, अशी मागणी करावी.
- निर्यात धोरण सुलभ करण्यासाठी शासनाच्या धोरणांचा अभ्यास करावा.
- बाजारातील घडामोडींवर लक्ष ठेवून गरजेनुसार विक्री करावी.
भाववाढीची शक्यता ?
विशेषत: उन्हाळ्याच्या शेवटी आणि खरीप हंगामाच्या मध्यावर तेल उद्योगाकडून मागणी वाढण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे सोयाबीनच्या दरात सुधारणा होऊ शकते. तथापि, जागतिक स्तरावरील मागणी आणि भारतातील सरकारी धोरणे यावर भविष्यातील दर अवलंबून असतील. शेतकऱ्यांनी तज्ज्ञांचे सल्ले घेऊन पुढील निर्णय घ्यावेत.