Maharashtra Bajarbhav : हळद, सोयाबीनच्या दरात घसरण, कापूस दरात मात्र सुधारणा…. काय आहे तुमच्या भागातील बाजारभाव?

Maharashtra Bajarbhav:- यंदाच्या हंगामात देशातील साखर उत्पादनात मोठी घट झाली आहे. महाराष्ट्र आणि गुजरातसह प्रमुख साखर उत्पादक राज्यांमध्ये साखर कारखान्यांचे ऊस गाळप लवकर संपल्याने उत्पादनावर प्रतिकूल परिणाम झाला आहे. देशातील अनेक संस्थांनी साखर उत्पादनात १९ टक्क्यांपर्यंत घट होण्याचा अंदाज व्यक्त केला आहे. मागील दोन महिन्यांत साखरेच्या दरात साधारणतः १५ टक्क्यांची वाढ झाली असून सध्या बाजारात साखर ४,००० ते ४,३०० रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान विकली जात आहे. मागणी आणि पुरवठा यामध्ये असलेल्या तफावतीमुळे साखरेच्या दरात पुढील काळात आणखी वाढ होण्याची शक्यता वर्तवली जात आहे.

साखर कारखान्यांच्या लवकर बंद होण्यामागे कमी पाऊस आणि ऊस उत्पादनातील घट ही मुख्य कारणे असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. महाराष्ट्रात गेल्या काही वर्षांत ऊस क्षेत्रात घट झाली आहे, तसेच इथेनॉल उत्पादनासाठी ऊसाचा मोठ्या प्रमाणावर वापर होत असल्याने साखर उत्पादनावर परिणाम होत आहे. केंद्र सरकारकडून साखर निर्यात धोरणावर नियंत्रण ठेवल्यामुळे देशांतर्गत बाजारात साखरेचा पुरवठा स्थिर राहण्याचा प्रयत्न आहे. तथापि, आगामी काळात उन्हाळ्यामुळे साखरेची मागणी वाढण्याची शक्यता असल्याने दर आणखी वाढू शकतात.

हळदीची आवक आणि दरांवरील परिणाम

महाराष्ट्र आणि तेलंगणासह प्रमुख हळद उत्पादक राज्यांमध्ये सध्या हळदीची मोठ्या प्रमाणावर आवक सुरू आहे. विशेषतः तेलंगणातील हंगाम शिगेला पोहोचल्याने बाजारात मोठ्या प्रमाणावर हळद दाखल होत आहे. याचा थेट परिणाम हळदीच्या दरांवर झाला असून तेलंगणातील काही बाजारांमध्ये हळदीचे दर १०,००० रुपयांच्या खाली आले आहेत. महाराष्ट्रात मात्र हळदीला तुलनात्मक चांगला भाव मिळत असून तेथे दर १०,००० ते ११,००० रुपये प्रति क्विंटल आहेत.

हळदीची मागणी औषधी आणि मसाल्याच्या उपयोगामुळे कायमस्वरूपी असते, त्यामुळे दरांवर दीर्घकालीन दबाव राहत नाही. मात्र, यंदा वाढती आवक आणि पुरवठ्याचा ताण यामुळे दर काही प्रमाणात दबावात आले आहेत. अभ्यासकांच्या मते, पुढील काही आठवड्यांत महाराष्ट्रातील हळदीची आवक वाढू शकते, ज्यामुळे दरांवर आणखी परिणाम होण्याची शक्यता आहे.

कलिंगडाला वाढती मागणी आणि बाजारातील स्थिती

उन्हाळा सुरू होताच कलिंगडाची मागणी मोठ्या प्रमाणावर वाढली आहे. उन्हाचा चटका वाढल्यामुळे थंडावा देणाऱ्या फळांना बाजारात विशेष मागणी असते आणि त्यामुळे कलिंगडाच्या विक्रीतही वाढ झाली आहे. सध्या विविध भागांमध्ये कलिंगडाची काढणी वेगाने सुरू असून हा ताजा माल थेट बाजारात विक्रीसाठी दाखल होत आहे.

सध्या कलिंगडाला प्रतिक्विंटल सरासरी ७०० ते १,१०० रुपये दर मिळत आहे. व्यापाऱ्यांच्या मते, पुढील काही आठवड्यांत कलिंगडाची उपलब्धता कमी होईल. उन्हाळ्याचा कडाका वाढत जाईल तसा कलिंगडाच्या दरात वाढ होण्याची शक्यता आहे. कलिंगड उत्पादक शेतकऱ्यांना या वाढत्या मागणीचा फायदा होणार आहे. काही ठिकाणी चांगल्या प्रतीच्या कलिंगडाला १,२०० रुपयांपर्यंत दर मिळतो आहे.

सोयाबीन बाजारावर दबाव

आंतरराष्ट्रीय बाजारात सोयाबीन आणि सोयापेंडच्या किमतींत काहीशी सुधारणा झाली असली तरी देशांतर्गत बाजारात मात्र दबाव कायम आहे. शुक्रवारी सोयाबीनचे वायदे १०.१६ डॉलर प्रति बुशेलवर बंद झाले तर सोयापेंड ३०६ डॉलर प्रति टनांवर पोहोचले. मात्र, देशात प्रक्रिया प्लांट्सकडून खरेदीचे दर ४,२०० ते ४,२५० रुपये प्रति क्विंटल राहिले आहेत.

बाजार समित्यांमध्ये सोयाबीनला तुलनात्मक कमी दर मिळत असून हे दर ३,८०० ते ४,००० रुपये प्रति क्विंटल दरम्यान आहेत. शेतकरी वर्गामध्ये उत्पादन खर्चाच्या तुलनेत कमी दरांमुळे नाराजी आहे. यंदा सोयाबीनच्या उत्पादनात वाढ झाली असून बाजारात मोठ्या प्रमाणावर आवक सुरू असल्यामुळे दरावर दबाव निर्माण झाला आहे. पुढील काही आठवड्यांमध्ये सोयाबीनच्या दरात मोठी सुधारणा होण्याची शक्यता नाही, असे बाजार अभ्यासकांचे मत आहे.

कापूस बाजाराची स्थिती

शुक्रवारी आंतरराष्ट्रीय बाजारात कापसाच्या दरात काहीशी सुधारणा झाली असून वायदे ६७.३७ सेंट प्रति पाऊंडच्या दरम्यान बंद झाले. देशात मात्र कापसाची आवक कमी होत असल्याचे चित्र आहे. देशांतर्गत बाजारात कापूस ६,८०० ते ७,००० रुपये प्रति क्विंटल दराने विकला जात आहे. मागील आठवड्यात कापसाच्या किमतीत चढ-उतार दिसून आले.

मार्चनंतर कापसाची आवक आणखी घटण्याची शक्यता असल्यामुळे कापसाच्या दरात सुधारणा होईल, असा अंदाज अभ्यासकांनी व्यक्त केला आहे. महाराष्ट्रातील काही बाजारांमध्ये दर्जेदार कापसाला तुलनात्मक चांगले दर मिळत आहेत. विशेषतः निर्यातीवरील निर्बंध सध्या शिथिल असल्याने कापसाची मागणी वाढली आहे, जी पुढील काही आठवडे टिकून राहण्याची शक्यता आहे.