अबब ! 80 लिटर दूध देणाऱ्या गायीचा राष्ट्रीय विक्रम – जाणून घ्या सविस्तर

भारतातील दुग्ध उद्योग हा केवळ व्यवसाय नव्हे, तर अनेक पशुपालकांसाठी उत्पन्नाचा मुख्य स्रोत आहे. देशभरात विविध गायींच्या जाती आढळतात, ज्या त्यांच्या उच्च क्षमतेमुळे आणि दुग्ध उत्पादनामुळे लोकप्रिय ठरतात. या क्षमतांचे प्रदर्शन करण्यासाठी वेगवेगळ्या राज्यांमध्ये पशु प्रदर्शनांचे आयोजन केले जाते. अशाच एका भव्य प्रदर्शनात एका गायीने तब्बल ८२ लिटर दूध देऊन राष्ट्रीय विक्रम प्रस्थापित केला आहे, ज्यामुळे संपूर्ण देशभरातील पशुपालक आणि दुग्ध व्यवसायिकांमध्ये उत्सुकता निर्माण झाली आहे.

पंजाबमध्ये आयोजित भव्य प्रदर्शन

पंजाबमधील लुधियाना जिल्ह्यातील जगरावं येथे नुकतेच १८ वे तीन दिवसीय आंतरराष्ट्रीय PDFA डेअरी आणि कृषी प्रदर्शन आयोजित करण्यात आले. या कार्यक्रमात दुग्ध उत्पादन स्पर्धेचा दुसरा दिवस विशेष आकर्षण ठरला. या स्पर्धेमध्ये देशभरातील अनेक उच्च क्षमतेच्या गायी आणि म्हशींचा सहभाग होता.

या प्रदर्शनात विविध जातींच्या गायींनी त्यांची उच्च दूध उत्पादन क्षमता दाखवली. परंतु सर्वाधिक चर्चेत राहिली HF (Holstein Friesian) जातीची एक विशेष गाय, जिने आपल्या विक्रमी क्षमतेने सर्वांना थक्क करून सोडले.

राष्ट्रीय विक्रम करणारी गाय नेमकी कोण?

मिळालेल्या माहितीनुसार, पंजाबच्या मोगा जिल्ह्यातील नूरपूर हकीमा गावातील "ओंकार डेअरी फार्म" मधील हरप्रीत सिंग यांच्या गायीने अवघ्या २४ तासांत ८२ लिटर दूध दिले. हा एक नवीन राष्ट्रीय विक्रम ठरला आहे. विशेष म्हणजे, याच गायीने यापूर्वी ७४.५ लिटर दूध देण्याचा विक्रम केला होता, जो आता मोडीत निघाला आहे.

ही गाय HF (Holstein Friesian) जातीची आहे, जी विशेषतः उच्च दूध उत्पादनासाठी ओळखली जाते. HF गाय मूळतः नेदरलँड आणि जर्मनीमधील असून, भारतातही मोठ्या प्रमाणावर तिची पैदास करण्यात येते.

HF गायीची खास वैशिष्ट्ये

अत्यधिक दूध उत्पादन – HF गाय जगातील सर्वाधिक दूध देणाऱ्या गायींपैकी एक मानली जाते.
जलद वाढ आणि भरघोस आहार – ही गाय इतर देशी गायींपेक्षा जास्त प्रमाणात चारा खाते आणि त्यामुळे तिच्या शरीरात अधिक ऊर्जा निर्माण होते.
उत्तम आरोग्य आणि प्रतिकारशक्ती – योग्य व्यवस्थापन आणि संतुलित आहार दिल्यास ही गाय दीर्घायुषी आणि निरोगी राहते.
उत्तम तापमान सहनशक्ती – जरी HF गाय थंड हवामानात अधिक दूध देते, तरी भारतातील अनेक भागांत ती योग्य व्यवस्थापनामुळे चांगले दूध उत्पादन देते.

दुग्ध व्यवसायात HF गायींची लोकप्रियता का वाढतेय?

भारतातील पशुपालक आणि दुग्ध व्यवसायिक HF गायींना अधिक प्राधान्य देत आहेत, कारण या गायी दररोज ३० ते ५० लिटर दूध सहज देऊ शकतात. योग्य देखभाल आणि आहार व्यवस्थापन असल्यास, त्यांची क्षमता आणखी वाढते, जसे की हरप्रीत सिंग यांच्या गायीने सिद्ध केले.

याशिवाय, भारत सरकार आणि विविध राज्य सरकारे डेअरी व्यवसाय वाढवण्यासाठी विविध अनुदाने आणि योजना लागू करत आहेत. त्यामुळे अनेक शेतकरी पारंपरिक शेतीच्या जोडीला दुग्ध व्यवसायातही लक्ष केंद्रित करत आहेत.

सर्वोत्कृष्ट डेअरी फार्म पुरस्काराचा मान

या प्रदर्शनात केवळ विक्रमी दूध उत्पादन करणाऱ्या गायींचा गौरव झाला नाही, तर उत्कृष्ट दुग्ध व्यवसाय करणाऱ्या फार्म्सनाही पुरस्कार देण्यात आले. या वर्षीचा "सर्वोत्कृष्ट डेअरी फार्म" पुरस्कार मानसा जिल्ह्यातील कोट धर्मू गावातील "हिरा डेअरी फार्म" आणि त्याचे मालक हनी सिंग यांना प्रदान करण्यात आला.

उत्कृष्ट दूध उत्पादनासाठी पशुपालकांनी घ्यायच्या काही महत्त्वाच्या गोष्टी

जर एखाद्या पशुपालकाला त्याच्या गायींकडून अधिक दूध उत्पादन घ्यायचे असेल, तर त्याने खालील गोष्टींची विशेष काळजी घ्यायला हवी –

योग्य आहार व्यवस्थापन – संतुलित आहारामध्ये हिरवा चारा, गवत, प्रथिनयुक्त खाद्य आणि जीवनसत्त्वांची भरपूर मात्रा असावी.
स्वच्छता आणि आरोग्य व्यवस्थापन – गायीच्या आरोग्यावर विशेष लक्ष द्यावे आणि वेळोवेळी पशुवैद्यकीय तपासणी करून घ्यावी.
नियमित व्यायाम आणि योग्य वातावरण – गायींना भरपूर मोकळी जागा मिळाल्यास त्यांचे आरोग्य चांगले राहते आणि दूध उत्पादन सुधारते.
योग्य प्रजनन आणि वंश सुधारणा – उच्च क्षमतेच्या गायींच्या प्रजननामध्ये वैज्ञानिक पद्धतींचा वापर केल्यास उत्कृष्ट संतान मिळू शकते.
ताणतणाव कमी ठेवणे – गायींना जास्त आवाज, गर्दी किंवा तणाव असलेल्या वातावरणात ठेवल्यास दूध उत्पादनावर परिणाम होतो.

८२ लिटर दूध देणाऱ्या गायीचा हा विक्रम भारतीय डेअरी उद्योगासाठी एक मोठी प्रेरणा आहे. यामुळे हे स्पष्ट होते की योग्य व्यवस्थापन, उत्तम आहार आणि वैज्ञानिक शेतीतंत्रज्ञानाच्या मदतीने भारतातील दुग्ध उत्पादन आणखी वाढू शकते.

हरप्रीत सिंग यांच्या गायीने केलेला विक्रम भविष्यात आणखी सुधारता येऊ शकतो. अशा प्रकारे, भारतीय पशुपालक आणि दुग्ध व्यवसायिक जर आधुनिक तंत्रज्ञान आणि व्यवस्थापन तत्त्वे अवलंबले, तर भारत लवकरच जगातील सर्वात मोठा दुग्ध उत्पादक देश म्हणून नवा विक्रम प्रस्थापित करू शकतो.