Wheat Market Price: गव्हाचे भाव स्थिर राहतील का? गव्हाची विक्री कधी करावी? बाजारातील तज्ञांचा महत्त्वाचा सल्ला

Gahu Bajar Bhav:- बुलढाणा जिल्ह्यात यंदा गव्हाचे क्षेत्र मोठ्या प्रमाणात वाढले असून, शेतकऱ्यांनी मोठ्या प्रमाणावर या पिकाची लागवड केली आहे. सिंचनासाठी पुरेसे पाणी उपलब्ध असल्याने तसेच मागील काही महिन्यांत बाजारात गव्हाला चांगला दर मिळाल्यामुळे अनेक शेतकऱ्यांनी मोठ्या अपेक्षेने गहू पेरला होता.

मात्र, उत्पादन खर्च मागील वर्षांच्या तुलनेत लक्षणीयरीत्या वाढल्याने शेतकऱ्यांना मोठे आर्थिक आव्हान निर्माण झाले आहे. शेतकऱ्यांना या पिकासाठी बियाणे, तणनाशके, किटकनाशके, खते, मजुरी, काढणी आणि वाहतूक यांसह इतर अनेक खर्च करावे लागत आहेत, ज्यामुळे शेतीच्या उत्पादन खर्चात मोठी वाढ झाली आहे.

यंदा हवामानही अनिश्चित राहिल्याने काही ठिकाणी गव्हाच्या उत्पादनावर परिणाम झाला आहे, तर काही ठिकाणी पीक अपेक्षेपेक्षा चांगले आले आहे. शेतकऱ्यांच्या दृष्टीने यंदा जास्तीत जास्त उत्पादन घेण्याचा प्रयत्न असला तरी, वाढलेल्या खर्चामुळे आर्थिक तणाव वाढला आहे. त्यामुळे गव्हाला अधिक दर मिळावा अशी त्यांची अपेक्षा आहे.

गव्हाच्या बाजारभावावर परिणाम करणारे घटक

गव्हाच्या बाजारभावावर मोठ्या प्रमाणात मागणी आणि पुरवठ्याचा परिणाम होतो. गहू हे एक महत्त्वाचे पीक असल्याने त्याच्या किमती जागतिक बाजारातील परिस्थितीनुसार ठरतात. मागील काही वर्षांत बाजारात मोठे चढ-उतार पाहायला मिळाले आहेत. यंदाही बाजारभावावर विविध घटकांचा प्रभाव पडणार असून, गव्हाची नवीन आवक सुरू होताच नेहमीप्रमाणे दर घसरण्याची शक्यता आहे. सध्या खामगाव बाजार समितीत नवीन गव्हाची आवक सुरू झाली आहे.

मात्र, पुढील काही आठवड्यांत आवक वाढल्यानंतर दरांवर अधिक प्रभाव पडू शकतो. मागील दोन वर्षांच्या तुलनेत यंदा गव्हाचा सरासरी दर २७७५ रुपये प्रति क्विंटल मिळत आहे, तर काही ठिकाणी तो ३००० रुपये पर्यंत पोहोचला आहे. परंतु, वाढत्या उत्पादन खर्चामुळे हे दर देखील पुरेसे नसून, शेतकऱ्यांना त्याचा फारसा फायदा होत नाही. मागील दोन वर्षांत २०२३ मध्ये गव्हाला २००० ते २५०० रुपये प्रति क्विंटल दर मिळत होते, त्यामुळे यंदा दर चांगला वाटत असला तरी, वाढलेल्या खर्चामुळे तो समाधानकारक नाही.

गव्हाला होणारा एकरी उत्पादन खर्च

गव्हाच्या उत्पादन खर्चाचा विचार केला तर शेतकऱ्यांना मोठा आर्थिक भार सहन करावा लागत आहे. गव्हाच्या एकरी उत्पादन खर्चाकडे पाहता, बियाणे २००० रुपये, रोटावेटर १५०० रुपये, पेरणी १००० रुपये, तणनाशक ५०० रुपये, किटकनाशक १००० रुपये, दोन वेळचे खत ४००० रुपये, मजुरी ६०० रुपये, हार्वेस्टरद्वारे काढणी २००० रुपये आणि वाहतूक १२०० रुपये अशा विविध खर्चांचा समावेश आहे.

परिणामी, गव्हाचे एकरी उत्पादन खर्च साधारणतः १३,८०० रुपये इतका होत आहे. हे पाहता, जर बाजारात दर योग्य मिळाले नाहीत, तर शेतकऱ्यांना मोठे नुकसान सहन करावे लागू शकते. सरकार आणि कृषी विभागाने गव्हाच्या किमतीबाबत त्वरित निर्णय घेणे आवश्यक आहे, जेणेकरून शेतकऱ्यांना त्यांच्या मेहनतीचा योग्य मोबदला मिळू शकेल.

गव्हाचे दर हे अनेक घटकांवर अवलंबून असतात. जागतिक बाजारपेठ, देशांतर्गत उत्पादन, आयात-निर्यात धोरण, सरकारी खरेदी धोरण आणि स्थानिक मागणी याचा दरांवर थेट परिणाम होतो. मागील वर्षीच्या तुलनेत यंदा उत्पादन जास्त होण्याची शक्यता असल्याने पुरवठा अधिक राहणार आहे, मात्र याच वेळी बाजारातील मागणीही वाढली पाहिजे.

सरकारने हमीभाव (MSP) जाहीर करून शेतकऱ्यांना दिलासा द्यावा तसेच सरकारी खरेदी केंद्रांद्वारे गहू खरेदी वाढवावी, अशी शेतकऱ्यांची मागणी आहे. जर शेतकऱ्यांना किमान हमीभाव मिळाला नाही तर त्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान होईल. यासाठी कृषी धोरणात बदल करून गव्हाच्या दरात स्थिरता आणण्याचा प्रयत्न करणे गरजेचे आहे.

शेतकऱ्यांसाठी गव्हाचे उत्पादन महत्त्वाचे

शेतकऱ्यांसाठी गव्हाचे उत्पादन हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण यावर त्यांचे अर्थकारण आणि उपजीविका अवलंबून असते. वाढत्या उत्पादन खर्चामुळे शेतकऱ्यांना अडचणींचा सामना करावा लागत असताना सरकारने त्वरित पावले उचलणे गरजेचे आहे. जागतिक बाजारात होणाऱ्या घडामोडींचा परिणाम भारतातील गव्हाच्या दरांवर पडतो, त्यामुळे सरकारने वेळेत योग्य धोरणे आखणे आवश्यक आहे.

उत्पादन खर्च, मजुरी, वाहतूक आणि अन्य खर्च यांचा विचार करता, यंदा गव्हाला अधिक दर मिळाल्यास शेतकऱ्यांचे काही प्रमाणात नुकसान भरून निघू शकते. मात्र, जर दर समाधानकारक न मिळाले तर शेतकरी आर्थिक संकटात सापडतील. त्यामुळे शेतकऱ्यांना न्याय मिळण्यासाठी सरकार आणि कृषी मंडळाने त्वरित पावले उचलणे गरजेचे आहे.