Animal Care: दूध उत्पादन वाढवायचंय? जनावरांना पाणी देताना ‘ही’ चूक करू नका.. नाहीतर होईल मोठे नुकसान

Animal Health Tips:- पशुपालन आणि कुक्कुटपालन करताना जनावरांना पुरेसे आणि स्वच्छ पाणी उपलब्ध करून देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. पिण्याच्या पाण्याचा दर्जा आणि स्वच्छता जनावरांच्या आरोग्यावर आणि उत्पादन क्षमतेवर थेट परिणाम करत असते. जर पाणी दूषित असेल किंवा योग्य प्रमाणात नसेल, तर जनावरांची रोगप्रतिकारशक्ती कमी होते आणि त्यांचे दूध, मांस किंवा अंडी उत्पादन घटू शकते. त्यामुळे पाण्याच्या स्वच्छतेकडे विशेष लक्ष देणे गरजेचे आहे.

दुग्धव्यवसाय मंत्रालयाचा सल्ला आणि महत्त्वाच्या टिप्स

भारत सरकारच्या केंद्रीय पशुसंवर्धन आणि दुग्धव्यवसाय मंत्रालयाने जनावरांसाठी स्वच्छ पाणीपुरवठा सुनिश्चित करण्यासाठी काही महत्वाच्या टिप्स जारी केल्या आहेत. या मार्गदर्शक तत्वांनुसार जनावरांना फक्त गोडे आणि स्वच्छ पाणी उपलब्ध करून दिल्यास त्यांच्या आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम होतो आणि आजार टाळता येतात.

दररोज पाणी स्वच्छ करणे आवश्यक

सकाळी आणि संध्याकाळी जनावरांना दिले जाणारे पाणी रिकामे करून त्याची भांडी किंवा टाक्या स्वच्छ कराव्यात. जर पाणी साठवण्याच्या जागेवर शेवाळ किंवा घाण असेल, तर ती पूर्णपणे स्वच्छ करणे आवश्यक आहे. यामुळे बॅक्टेरिया आणि इतर संसर्गजन्य घटकांचा धोका कमी होतो.

थंड हवामानात पाणीपुरवठा नियंत्रित करणे

हिवाळ्यात अतिशय थंड पाणी, विशेषतः रात्री उघड्यावर ठेवलेले पाणी, जनावरांना देणे टाळावे. अशा परिस्थितीत कूपनलिका (बोरवेल) मधून येणारे गोडे आणि सुसंस्कृत पाणी देणे योग्य ठरते.

पाण्यातील अशुद्धता आणि टीडीएस नियंत्रण

जनावरांसाठी पुरवले जाणारे पाणी टोटल डिसॉल्व्ड सॉलिड्स (TDS) नियंत्रित असले पाहिजे. जास्त क्षारयुक्त किंवा कठीण पाणी जनावरांच्या पचनसंस्थेसाठी हानिकारक ठरू शकते. त्यामुळे नदी, तलाव किंवा उघड्या विहिरीतील दूषित पाणी देणे टाळावे.

पाण्याची कमतरता ओळखण्याची लक्षणे

जर जनावरांना पुरेसे पाणी मिळत नसेल, तर त्याचा त्यांच्या आरोग्यावर आणि उत्पादनक्षमतेवर मोठा परिणाम होतो. पाण्याच्या कमतरतेची ओळख खालील लक्षणांद्वारे करता येते:

जनावरांना भूक लागत नाही आणि ते सुस्त वाटतात.त्यांच्या शरीराची ताकद कमी होते आणि मूत्र जाडसर दिसते,वजन झपाट्याने कमी होते आणि डोळे कोरडे पडतात.त्वचा कोरडी आणि खडबडीत होते, तसेच दूध उत्पादन कमी होते.जर जनावरांची त्वचा बोटांनी धरून वर उचलली आणि ती लगेच मूळ स्थितीत परत आली नाही, तर याचा अर्थ जनावर निर्जलीकरणाला बळी पडले आहे.

अशा पद्धतीने स्वच्छ आणि पुरेसे पाणी मिळाल्यास जनावरांचे आरोग्य सुधारते आणि त्यांच्या उत्पादन क्षमतेत वाढ होते. त्यामुळे जनावरांच्या पिण्याच्या पाण्याची स्वच्छता कायम राखणे आणि योग्य प्रमाणात पाणीपुरवठा करणे गरजेचे आहे. जर योग्य काळजी घेतली गेली नाही, तर जनावरांना विविध आजार होण्याचा धोका निर्माण होतो. त्यामुळे पाणीपुरवठा स्वच्छ, सुरक्षित आणि नियमित असावा, यासाठी शेतकरी आणि पशुपालकांनी विशेष काळजी घ्यावी.