Farmer Success Story:- अवघ्या 3 महिन्यात 25 गुंठ्यात उत्पन्नाचा नवा विक्रम! शेतकऱ्याच्या ‘या’ नव्या प्रयोगाने सगळे चकित

Foreign Vegetable Crop:- मराठवाड्यातील शेतकरी आधुनिक शेतीच्या दिशेने वाटचाल करत असून, पारंपरिक पिकांच्या जोडीला नवीन प्रयोग करत आहेत. विशेषतः परदेशी भाजीपाल्याची मागणी आणि त्यातून मिळणाऱ्या चांगल्या दरांमुळे अनेक शेतकरी कमी क्षेत्रात जास्त नफा मिळवण्याच्या प्रयत्नात आहेत.

कन्नड तालुक्यातील रामनगर येथील सचिन शेळके यांनी अशाच एका प्रयोगाद्वारे ब्रोकली (हिरव्या रंगाची गोबी) आणि रेड कॅबेज (लाल गड्डा कोबी) या परदेशी भाजीपाल्यांची 25 गुंठे क्षेत्रावर यशस्वी लागवड केली आहे. कमी खर्चात अधिक उत्पादन आणि उत्तम दर मिळाल्याने हा प्रयोग यशस्वी ठरला असून, त्यांना 10 टन उत्पादनातून जवळपास 1 लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळण्याचा अंदाज आहे.

ब्रोकली आणि रेड कॅबेज पिकाची निवड आणि लागवड

ब्रोकली आणि रेड कॅबेज ही पिके फुलकोबी आणि कोबीच्या कुटुंबातील असून, ती विशेषतः थंड हवामानात चांगली वाढतात. परंतु योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून मराठवाड्यातही यशस्वीपणे घेतली जात आहेत. सचिन शेळके यांनी 2 जानेवारी रोजी 8000 रोपांची लागवड केली. या रोपांची खरेदी करण्यासाठी त्यांना 10000 रुपये खर्च आला. ही पिके 90 ते 100 दिवसांत पूर्ण वाढ होऊन बाजार विक्रीसाठी तयार होतात.

शेळके यांनी या पिकांसाठी आधुनिक शेती तंत्राचा वापर केला आहे. त्यात ठिबक सिंचन प्रणालीचा वापर करून पाण्याचा योग्य व्यवस्थापन केले आहे. तसेच सेंद्रिय आणि संतुलित रासायनिक खते वापरून मृदास्वास्थ्य राखले आहे.

खर्चाचे व्यवस्थापन आणि शेतीतील गुंतवणूक

या पिकांसाठी एकूण 22000 रुपये खर्च झाला आहे. त्यामध्ये –

रोपे खरेदीसाठी – 10000 रुपये
फवारणी व खतासाठी – 7000 रुपये
आंतर मशागत – 3000 रुपये
लागवडीसाठी – 2000 रुपये
10 टन उत्पादन आणि अपेक्षित उत्पन्न
या 25 गुंठे क्षेत्रात ब्रोकली आणि रेड कॅबेज यांचे 10 टन उत्पादन मिळणार आहे. सध्या बाजारात ब्रोकलीला 100 रुपये प्रतिकिलो दर मिळत आहे. त्यामुळे एकूण उत्पन्न 1 लाख रुपयांच्या घरात जाण्याची शक्यता आहे.

उत्तम उत्पादनासाठी महत्त्वाचे घटक

पाणी व्यवस्थापन

ब्रोकली आणि रेड कॅबेजसाठी इतर भाजीपाल्यांपेक्षा अधिक पाणी लागते. त्यामुळे ठिबक सिंचनाचा वापर करून योग्य प्रमाणात पाणी दिल्यास उत्पादन अधिक आणि दर्जेदार मिळते.

फुलांची निवड

ग्राहक अर्धा किलो वजनाच्या ब्रोकलीच्या फुलांना अधिक प्राधान्य देतात. ही फुले अधिक ताज्या राहतात आणि लवकर विक्रीसाठी योग्य ठरतात. काही ब्रोकलीची फुले १ किलोपर्यंतही वाढतात, परंतु त्यांना मागणी तुलनेत कमी असते.

खत आणि औषध फवारणी

रोगप्रतिकारक क्षमता वाढवण्यासाठी सेंद्रिय खतांचा वापर करण्यात आला आहे. तसेच गरजेनुसार कीटकनाशके आणि जैविक नियंत्रणे वापरली जात आहेत.

बाजारपेठ आणि विक्री

सध्या मोठ्या शहरांमध्ये परदेशी भाजीपाला खरेदी करण्याकडे कल वाढत आहे. हॉटेल्स, सुपरमार्केट आणि थेट ग्राहकांना पुरवठा केल्यास दर अधिक मिळू शकतात.

शेतकऱ्यांसाठी नवी संधी

ब्रोकली आणि रेड कॅबेजसारखी पिके मराठवाड्यात यशस्वी होत असल्याने, इतर शेतकरीही हळूहळू या पिकांकडे वळत आहेत. पारंपरिक पिकांच्या तुलनेत ही पिके तुलनेने जास्त नफा देतात आणि बाजारपेठेतील मागणीही वेगाने वाढत आहे. मराठवाड्यातील हवामान आणि मृदा परिस्थिती लक्षात घेऊन योग्य नियोजन आणि सुधारित शेती तंत्र वापरल्यास, कमी जागेतही भरघोस उत्पादन घेता येते.

सचिन शेळके यांचा हा प्रयोग मराठवाड्यातील शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरला असून, भविष्यात आणखी अनेक शेतकरी या उच्च मूल्य असलेल्या पिकांकडे वळतील अशी अपेक्षा आहे. योग्य नियोजन, बाजारपेठेचा अभ्यास आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या मदतीने शेतकरी मोठ्या प्रमाणावर फायदा मिळवू शकतात.