झिरो बजेट शेतीचा चमत्कार ! एकरी अडीच लाखांचे उत्पन्न देणारी गाजर शेती

महाराष्ट्राच्या धाराशिव जिल्ह्यातील परंडा तालुक्यातील भांडगाव हे गाव सध्या संपूर्ण देशभरात चर्चेचा विषय ठरत आहे. कारण इथल्या गाजरांचा गोडवा केवळ महाराष्ट्रातच नव्हे, तर देशभरातील बाजारपेठांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पसंतीस उतरत आहे. विशेष म्हणजे येथील शेतकरी झिरो बजेट शेतीच्या माध्यमातून कोणत्याही मोठ्या खर्चाशिवाय एकरी लाखो रुपयांचे उत्पन्न मिळवत आहेत. जैविक शेतीचा अवलंब करून केवळ १०० दिवसांत गाजर उत्पादन घेणाऱ्या या गावाने आधुनिक शेतीचे एक आदर्श उदाहरण उभे केले आहे.

गाजर शेतीमुळे गावात समृद्धी

भांडगाव हे अवघ्या २००० लोकसंख्येचे छोटेसे गाव आहे. मात्र, या गावातील तब्बल ७५० एकर जमिनीवर केवळ गाजर शेती केली जाते. गाजरांची विशेष चव आणि गोडसरपणा यामुळे देशभरातील व्यापारी येथे गाजर खरेदीसाठी मोठ्या प्रमाणात येतात. परंडा तालुक्यातील या शेतकऱ्यांना अवघ्या तीन महिन्यांत लाखो रुपयांचे उत्पन्न मिळत आहे.

शेतीला पर्यायी दृष्टिकोन – झिरो बजेट शेती

या गावातील शेतकरी पारंपरिक रासायनिक शेतीऐवजी जैविक पद्धतीचा अवलंब करतात. गाजर उत्पादनासाठी कोणत्याही प्रकारच्या रासायनिक खतांचा किंवा फवारणीचा वापर केला जात नाही. त्याऐवजी, सेंद्रिय खतांचा वापर करून मातीची गुणवत्ता टिकवली जाते. परिणामी, गाजर अधिक गोडसर, कुरकुरीत आणि आरोग्यास लाभदायक ठरते.

अल्पभूधारक शेतकऱ्यांसाठी वरदान

या गावातील बहुतांश शेतकऱ्यांकडे लहानशा जमिनीच्या तुकड्यांवर शेती आहे. मात्र, गाजर उत्पादनातून प्रत्यक्ष एकरी २ ते २.५ लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळत असल्याने अल्पभूधारक शेतकऱ्यांना चांगला आर्थिक आधार मिळत आहे.

गाजर लागवडीची प्रक्रिया

गाजर शेतीसाठी ऑक्टोबर महिन्यात बियाणे पेरणी केली जाते. योग्य प्रकारे मशागत केल्यानंतर अवघ्या ९० ते ११० दिवसांत गाजर तयार होते. डिसेंबर ते जानेवारीदरम्यान गाजरांची काढणी केली जाते. हे गाजर अत्यंत ताजे, कुरकुरीत आणि गोडसर असल्याने त्याला बाजारात मोठी मागणी आहे.

कमी खर्च, अधिक नफा – जैविक शेतीचा प्रभाव

गाजर उत्पादनात पाण्याचा वापर तुलनेने कमी होतो, तसेच खतांवर खर्चही होत नाही. जैविक पद्धतीमुळे मातीच्या सुपीकतेत वाढ होत असून, उत्पन्नाचा खर्च जवळजवळ शून्यावर येतो. परिणामी, शेतकऱ्यांना निव्वळ नफा अधिक मिळतो.

बाजारपेठ आणि मागणी वाढली

परराज्यातील व्यापारी थेट शेतकऱ्यांकडून गाजर खरेदी करण्यासाठी भांडगावात येतात. विशेषतः गुजरात, राजस्थान, मध्यप्रदेश आणि दिल्ली येथून मोठ्या प्रमाणात व्यापारी गाजर खरेदी करतात. हिवाळ्यात गाजरांची मागणी वाढल्याने शेतकऱ्यांना अधिक चांगला दर मिळतो.

भविष्यातील योजना आणि विस्तार

गाजर शेतीमुळे गावाचा आर्थिक स्तर उंचावत असल्याने भविष्यात आणखी शेतकरी गाजर शेतीकडे वळण्याची शक्यता आहे. भांडगाव हे भारताच्या नकाशावर "गाजर गाव" म्हणून ओळखले जाऊ शकते, कारण इथली जैविक गाजर शेती भविष्यात संपूर्ण देशासाठी एक आदर्श मॉडेल ठरणार आहे.

गाजर शेती – शाश्वत शेतीचा यशस्वी प्रयोग

परंडा तालुक्यातील शेतकऱ्यांनी जैविक आणि झिरो बजेट शेतीच्या मदतीने स्वतःचे आर्थिक सशक्तीकरण केले आहे. कमी खर्चात अधिक नफा मिळवण्याचा हा पर्याय इतर शेतकऱ्यांसाठीही प्रेरणादायी ठरू शकतो. त्यामुळे भविष्यात आणखी अनेक गावांमध्ये जैविक शेतीचा हा प्रयोग यशस्वी होईल, अशी अपेक्षा आहे.