Rose Village : पुण्यातील रोज व्हिलेजची कहाणी! 1 एकर जमीन,वर्षाला 6 लाख कमाई … 300 कुटुंबे बनली श्रीमंत

Rose Village:- महाराष्ट्रातील पुणे आणि सोलापूर परिसर गुलाब लागवडीसाठी प्रसिद्ध होत चालला आहे. विशेषतः सोलापूरपासून दोन तासांच्या अंतरावर असलेल्या वडजी गावाने गुलाब शेतीद्वारे आर्थिक क्रांती घडवली आहे. या गावातील सुमारे ३५० कुटुंबांनी गुलाब लागवडीमधून करोडपती होण्याचा टप्पा गाठला आहे, त्यामुळे या गावाला 'गुलाबी गाव' किंवा 'रोज व्हिलेज' अशी ओळख मिळाली आहे. येथील शेतकरी पहाटेपासून गुलाब तोडणीला सुरुवात करतात आणि सोलापूरच्या बाजारात ही फुले विक्रीसाठी पाठवतात. गुलाब किलोने विकले जातात, आणि उच्च दर्जामुळे त्यांना चांगला दर मिळतो.

100 एकरपेक्षा जास्त क्षेत्रावर गुलाबाची लागवड

खंडोबा अ‍ॅग्रो प्रोड्यूसर कंपनीचे अध्यक्ष कुंभार, जे बायोटेक्नॉलॉजीमध्ये पदव्युत्तर पदवीधर आहेत, त्यांनी सांगितले की त्यांच्या कंपनीशी ४८० शेतकरी जोडलेले आहेत. या परिसरात १०० एकरांपेक्षा अधिक क्षेत्रावर गुलाबाची लागवड केली जाते. एका एकरातून दररोज ३० किलो गुलाब मिळतात आणि वर्षभरात साधारणतः ८-१० टन उत्पादन होते. एका एकर जमिनीतून शेतकरी वर्षाला ५-६ लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळवतात. परिणामी, गावातील जवळपास प्रत्येक शेतकरी आर्थिकदृष्ट्या सुस्थितीत आहे.

वडजी गावात प्रामुख्याने स्थानिक गुलाब जातींची लागवड केली जाते, ज्यांना मुंबईच्या बाजारात मोठी मागणी आहे. पावसाळ्यात गुलाबांचे उत्पादन चांगले होते, परंतु त्या काळात भाव तुलनेने कमी असतो. यामुळे शेतकरी आता अशा गुलाब जातींवर लक्ष केंद्रित करत आहेत, ज्या माळा आणि गुलाबपाणी बनवण्यासाठी वापरल्या जातात. यामुळे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न अधिक वाढण्याची संधी निर्माण झाली आहे.

महाराष्ट्रात गुलाब लागवडीला पोषक

महाराष्ट्रात गुलाब लागवडीला पोषक हवामान आणि आधुनिक तंत्रज्ञानामुळे मोठी चालना मिळाली आहे. पुणे, मुंबई, नाशिक, सोलापूर, औरंगाबाद आणि सातारा हे भाग गुलाब उत्पादनात महत्त्वाचे केंद्र बनले आहेत. गुलाब उत्पादक रवींद्र भिडे यांच्या मते, जगभरात ५०,००० गुलाब जाती आहेत, त्यापैकी भारतात १०-१५ हजार जातींची लागवड केली जाते आणि त्यापैकी पुण्यात जवळपास २,००० जाती आढळतात. पुण्याचे हवामान गुलाब लागवडीसाठी इतके योग्य आहे की, मे महिन्यातही रोपांची लागवड करता येते.

कोरोना काळात गुलाब शेतीला नवे व्यावसायिक वळण मिळाले. सोलापूरचे अविनाश बच्छुवार यांनी त्या काळात गुलाब लागवड सुरू केली आणि आज त्यांच्या शेतात ३०-४० गुलाब जाती आढळतात. गुलाबाच्या निरोगी वाढीसाठी पुरेसा सूर्यप्रकाश, योग्य खतं आणि औषधांचा वापर महत्त्वाचा असतो.

विदेशात झाली गुलाबाची निर्यात

व्हॅलेंटाईन डेला पुण्यातील मावळ भागातून ऑस्ट्रेलिया, जपान, न्यूझीलंड, मलेशिया, सिंगापूर, दुबई आणि कतार यांसारख्या आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांमध्ये २ कोटींहून अधिक डच गुलाबांची निर्यात झाली. व्हॅलेंटाईन डेला टॉप सीक्रेट (लाल) आणि रिव्हायव्हल (गुलाबी) गुलाब सर्वाधिक लोकप्रिय असतात. मावळ परिसरात १,२०० पेक्षा जास्त पॉलीहाऊस आहेत, जिथे व्हाईट अ‍ॅव्हलँच, पीच अ‍ॅव्हलँच, स्वीट अ‍ॅव्हलँच आणि रॉकस्टार ऑरेंज यांसारख्या विविध डच गुलाब जातींची लागवड केली जाते.

पॉलिहाऊस उभारण्यासाठी येणारा खर्च

पॉलीहाऊस उभारण्यासाठी साधारणतः ७० लाख रुपये खर्च येतो. २००५ मध्ये पवननगरमधील येलसे गावात मुकुंद ठाकर यांनी एक चतुर्थांश एकर जमिनीवर गुलाब लागवड सुरू केली. आज ते ५२ एकरांवर डच गुलाब उगवत आहेत. त्यांचा 'साई रोझेस' हा स्वतःचा ब्रँड आहे. त्यांनी परिसरातील ४११ शेतकऱ्यांना एकत्र करून पवना फ्लॉवर प्रोड्युसर्स असोसिएशन स्थापन केली. एका एकर जमिनीतून दररोज साधारणतः २००० गुलाब मिळतात आणि ते प्रति देठ सरासरी ७-८ रुपयांना विकले जातात, यामुळे शेतकऱ्यांना मोठे आर्थिक लाभ मिळतात.

गुलाब शेतीमुळे महाराष्ट्रातील अनेक शेतकऱ्यांचे जीवन बदलले आहे. आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर, योग्य व्यवस्थापन आणि निर्यातीच्या संधी यामुळे गुलाब लागवड एक फायदेशीर व्यवसाय ठरला आहे.