तुम्ही वारस असून देखील Property वर हक्क नाही? ‘या’ 7 कारणांमुळे मिळत नाही मालकी हक्क.. जाणून घ्या कायदा?

Right On Property Rule:- कुटुंबातील एखाद्या सदस्याच्या निधनानंतर, त्याच्या संपत्तीवर कायदेशीर वारसांचा हक्क असतो. मृत्यूपत्र नसतानाही, वारस नोंदणी करून मालमत्तेवर दावा करता येतो. मात्र, काही विशेष परिस्थितींमध्ये वारसांना मालमत्तेवर हक्क मिळत नाही. यामध्ये कायदेशीर अटी, संपत्तीच्या मालकाने घेतलेले निर्णय किंवा वारसाने केलेल्या काही कृतींचा समावेश असतो. त्यामुळे, वारस असूनही संपत्तीवर हक्क मिळत नाही अशा ७ प्रमुख परिस्थिती जाणून घेणे महत्त्वाचे आहे.

या परिस्थितीत वारस असून मिळत नाही संपत्तीवर हक्क

सर्वप्रथम, जर संपत्ती कोणत्याही व्यक्तीने स्वतःच्या मेहनतीने मिळवली असेल आणि त्याने हयातीतच ती संपत्ती विकली, दान केली किंवा मृत्यूपत्राद्वारे कोणाला दिली असेल, तर त्याच्या वारसांना त्या संपत्तीत कोणताही हक्क राहत नाही. संपत्ती ही वडिलोपार्जित नसेल, तर कायद्याने इतर वारसांना ती मागण्याचा अधिकार मिळत नाही.

त्याचप्रमाणे, वडिलोपार्जित संपत्ती देखील विशिष्ट कारणांसाठी वापरली गेली असेल, तर वारसांना त्यावर अधिकार राहत नाही. जर ती संपत्ती कुटुंबाच्या वैद्यकीय गरजा, न्यायालयीन प्रकरणे, कर्ज फेडणे, किंवा धार्मिक विधींसाठी विकली गेली असेल, तर वारसांना तिला आक्षेप घेता येत नाही. तसेच, एखाद्या वारसाने संपत्ती विकून नवीन मालमत्ता खरेदी केली असेल, तर ती मूळ संपत्तीच्या वारसाहक्काच्या गणनेत धरली जात नाही.

तिसरी आणि सर्वात कठोर अट म्हणजे, जर कोणत्याही वारसाने संपत्तीच्या मालकाचा खून केला असेल किंवा त्याला मदत केली असेल, तर त्या व्यक्तीचा वारसाहक्क थेट रद्द केला जातो. कायद्याने खून करणाऱ्या किंवा खूनाच्या कटात सहभागी असणाऱ्या व्यक्तींना संपत्तीचा कोणताही हिस्सा मिळण्याचा अधिकार दिला जात नाही. याशिवाय, हिंदू कुटुंबातील एखादा सदस्य जर इतर धर्म स्वीकारत असेल, तर त्याच्या मुलांना हिंदू वारसांच्या यादीत समाविष्ट केले जात नाही आणि परिणामी त्यांना कुटुंबाच्या संपत्तीवर हक्क मिळत नाही.

पाचवी महत्त्वाची बाब म्हणजे, जर एखाद्या वारसाने स्वखुशीनं आपल्या वाट्याच्या संपत्तीवरील हक्क सोडून इतर सदस्यांसाठी "हक्कसोड पत्र" लिहिले असेल, तर त्याला किंवा त्याच्या पुढील पिढीला देखील त्या संपत्तीवर अधिकार राहत नाही. हा कायदा विशेषतः संयुक्त कुटुंबांमध्ये लागू होतो, जिथे वारस स्वतःच्या निर्णयाने आपला हक्क सोडतात. त्याचप्रमाणे, जर कोणत्या वारसाला प्रेमाने किंवा सांभाळाच्या अटींवर संपत्ती देण्यात आली असेल आणि संबंधित व्यक्तीने त्या ज्येष्ठ नागरिकांची काळजी घेतली नाही, तर तो वारस त्या संपत्तीचा हक्क गमावू शकतो.

शेवटचा आणि तितकाच महत्त्वाचा मुद्दा म्हणजे, जर वारसाने संपत्तीवर दावा दाखल करण्यास १२ वर्षांपेक्षा जास्त विलंब केला आणि न्यायालयाला विलंबाचे कारण समाधानकारक वाटले नाही, तर त्या वारसाचा दावा फेटाळला जाऊ शकतो. अनेक वेळा वारस नोंदणी प्रक्रियेत होणाऱ्या दिरंगाईमुळे वारसांना कायदेशीर हक्क मिळत नाही.

वरील सात परिस्थितींमध्ये, वारसांनी संपत्तीचा हक्क गमावण्याची शक्यता असते. त्यामुळे कोणत्याही मालमत्तेच्या वाटणीसंदर्भात निर्णय घेताना योग्य कायदेशीर माहिती आणि तज्ज्ञांचा सल्ला घेणे गरजेचे आहे. अन्यथा, वारस असूनही मालमत्तेवर हक्क मिळणे कठीण होऊ शकते.