Ration Card Benifit: रेशन कार्डवर मिळतात विशेष सवलती… जाणून घ्या कोणत्या कार्डचा काय मिळतो फायदा?

Ration Card:- रेशन कार्ड हा भारतातील नागरिकांसाठी एक महत्त्वाचा दस्तऐवज आहे. हे केवळ स्वस्त दरात धान्य मिळवण्यासाठीच नव्हे, तर ओळखपत्र, पत्ता पुरावा, तसेच विविध सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठीही आवश्यक आहे. शिधापत्रिकेच्या आधारे नागरिकांना अन्नधान्य, तेल, साखर यासारख्या मूलभूत वस्तू अत्यंत कमी दरात उपलब्ध करून दिल्या जातात.

आधार कार्ड अस्तित्वात येण्यापूर्वी, नागरिकत्व आणि ओळख निश्चित करण्यासाठी रेशन कार्ड अनिवार्य होते. सरकारी योजनांचा लाभ घेण्यासाठी, बँक खाते उघडण्यासाठी, पासपोर्ट मिळवण्यासाठी आणि विविध शासकीय प्रक्रियांसाठी रेशन कार्डाचा मोठ्या प्रमाणावर वापर केला जात असे. प्रत्येक राज्यातील धोरणांनुसार या कार्डाचा उपयोग वेगवेगळ्या प्रकारे केला जातो.

रेशन कार्डचे प्रकार आणि त्यांचे लाभ

भारत सरकारने आर्थिक स्थितीनुसार नागरिकांना चार प्रकारची रेशन कार्डे वितरीत केली आहेत. ही कार्डे त्यांच्या रंगांनुसार ओळखली जातात – निळे (Blue), गुलाबी (Pink), पांढरे (White) आणि पिवळे (Yellow). सरकार गरजूंना प्राधान्य देऊन ही कार्डे वितरीत करते, त्यामुळे वेगवेगळ्या उत्पन्न गटांना त्याचा लाभ मिळतो.

निळे, हिरवे आणि पिवळे रेशन कार्ड

गरीब आणि दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबांसाठी निळे, हिरवे आणि पिवळे रेशन कार्ड दिले जाते. या कार्डधारकांना सार्वजनिक वितरण प्रणालीद्वारे अत्यंत सवलतीच्या दरात धान्य आणि इतर जीवनावश्यक वस्तू मिळतात. विशेषतः ज्या कुटुंबांकडे एलपीजी गॅस कनेक्शन उपलब्ध नाही, त्यांना हे कार्ड दिले जाते. ग्रामीण भागात वार्षिक उत्पन्न 6,400 किंवा त्यापेक्षा कमी आणि शहरी भागात वार्षिक उत्पन्न 11,850 किंवा त्यापेक्षा कमी असलेल्या कुटुंबांना हे कार्ड देण्यात येते.

गुलाबी रेशन कार्ड

गुलाबी रेशन कार्ड हे दारिद्र्यरेषेपेक्षा अधिक उत्पन्न असलेल्या सामान्य कुटुंबांसाठी आहे. हे कार्डधारक काही प्रमाणात सरकारी योजनांचा लाभ घेऊ शकतात, परंतु दारिद्र्यरेषेखालील कुटुंबांसाठी असलेल्या विशेष योजनांसाठी पात्र ठरत नाहीत. त्याचप्रमाणे, आर्थिकदृष्ट्या सक्षम कुटुंबांसाठी पांढरे रेशन कार्ड दिले जाते. या कार्डधारकांना सरकारी स्वस्त धान्य योजनेचा लाभ मिळत नसला तरी, ते ओळखपत्र व पत्ता पुरावा म्हणून वापरण्यात येते. कोणताही भारतीय नागरिक हे कार्ड घेऊ शकतो आणि गरजेनुसार विविध सरकारी योजनांसाठी त्याचा उपयोग करू शकतो.

रेशन कार्डाचा उपयोग आणि सरकारी योजनांचा लाभ

रेशन कार्डाचा उपयोग केवळ स्वस्त धान्यासाठी मर्यादित नसून, त्याचा उपयोग विविध शासकीय योजनांसाठी देखील केला जातो. प्रधानमंत्री गरीब कल्याण अन्न योजना, अन्नसुरक्षा योजना, अंत्योदय अन्न योजना, तसेच सार्वजनिक वितरण प्रणाली अंतर्गत रेशन दुकानदारांमार्फत गरिबांसाठी धान्य वाटप यासारख्या अनेक योजनांसाठी ते महत्त्वाचे आहे. याशिवाय, विविध सरकारी कागदपत्रांसाठी, शालेय शिक्षणासाठी, बँक खाती उघडण्यासाठी आणि पासपोर्ट किंवा गॅस सबसिडीसाठीही ते आवश्यक मानले जाते.

रेशन कार्ड कसे मिळवावे?

रेशन कार्ड मिळवण्यासाठी नागरिकांनी आपल्या राज्यातील अन्न व नागरी पुरवठा विभागाच्या अधिकृत पोर्टलवर ऑनलाइन अर्ज भरावा किंवा स्थानिक शिधा दुकानातून अर्ज सादर करावा. अर्जासोबत ओळखीचा पुरावा, रहिवासी पुरावा आणि उत्पन्नाचा दाखला जोडणे आवश्यक आहे. अर्ज मंजूर झाल्यानंतर नागरिकांना त्यांचे रेशन कार्ड मिळते, ज्यावर त्यांचा हक्क असतो आणि ते आवश्यक सेवांसाठी त्याचा वापर करू शकतात.

रेशन कार्ड हा केवळ स्वस्त दरात धान्य मिळवण्यासाठीचा एक दस्तऐवज नसून, तो नागरिकांच्या आर्थिक आणि सामाजिक सुरक्षेसाठी महत्त्वाचा आहे. गरीब आणि गरजू लोकांसाठी अन्नसुरक्षा प्रदान करण्यासाठी तसेच सरकारी योजनांचा लाभ देण्यासाठी त्याचा मोठ्या प्रमाणावर उपयोग केला जातो. प्रत्येक कुटुंबाने आपल्या उत्पन्न आणि गरजेनुसार योग्य प्रकारचे रेशन कार्ड मिळवणे आवश्यक आहे. सरकारी अनुदानित धान्य, गॅस सबसिडी, शिक्षण, तसेच ओळखपत्र म्हणून त्याचा उपयोग केल्याने त्याचे महत्त्व अधिक वाढते.