या मायलेकांच्या फॉर्म्युल्याने शेतकरी होतील कर्जमुक्त! शेतमालासाठी ‘हे’ तंत्रज्ञान वापरून तुम्हीही होऊ शकतात श्रीमंत

Solar Dryer:- भारतातील शेतकऱ्यांसाठी मोठी समस्या म्हणजे हमीभावाचा अभाव आणि बाजारातील अस्थिरता. दरवर्षी सुमारे ९० हजार कोटी रुपयांचे नुकसान केवळ शेतमाल योग्य दराने विक्री न झाल्यामुळे होते. शेतकरी आपला माल विक्रीसाठी नेतो. पण मागणी कमी झाल्यास किंवा योग्य किंमत मिळत नसल्यास त्यांना मोठे आर्थिक नुकसान सहन करावे लागते.

ही समस्या दूर करण्यासाठी इंदूरच्या बबिता रहेजा आणि त्यांचा मुलगा वरुण रहेजा यांनी ‘रहेजा सोलर फूड प्रोसेसिंग कंपनी’ स्थापन केली. त्यांनी विकसित केलेल्या सोलर ड्रायर तंत्रज्ञानाने शेतकऱ्यांना हमीभाव न मिळाल्यास त्यांच्या उत्पादनाचे संरक्षण करण्याचा उत्तम पर्याय मिळाला आहे.

या कल्पनेला मोठ्या प्रमाणावर प्रोत्साहन मिळावे आणि गुंतवणूकदारांचा विश्वास मिळावा यासाठी बबिता आणि वरुण रहेजा यांनी 'शार्क टँक इंडिया'मध्ये सहभाग घेतला. या मंचावर विविध स्टार्टअप्स आपली कल्पना गुंतवणूकदारांसमोर मांडतात. शार्क विनिता सिंह, पीयूष बंसल आणि कुणाल बहल यांना ‘सोलर ड्रायर’ ही संकल्पना अतिशय नाविन्यपूर्ण वाटली आणि त्यांनी मिळून या कंपनीत तब्बल १ कोटी ७५ लाख रुपयांची गुंतवणूक करण्याचा निर्णय घेतला.

सोलर ड्रायरची कल्पना कशी सुचली?

पूर्वीच्या काळात आपल्या आज्या-आजोबा भाजीपाला आणि अन्नधान्य उन्हात वाळवून दीर्घकाळ साठवून ठेवत असत. यामुळे ते वर्षभर वापरण्यास योग्य राहायचे. हीच पारंपरिक पद्धत वापरून वरुण आणि बबिता रहेजा यांनी आधुनिक ‘सोलर ड्रायर’ विकसित केला. हा ड्रायर संपूर्णतः सौरऊर्जेवर चालणारा असून, त्याच्या मदतीने शेतकरी फळे, भाज्या, धान्य, औषधी वनस्पती, मसाले आणि इतर अन्नपदार्थ सहज सुकवू शकतात.

परिणामी जर बाजारात उत्पादनाला योग्य किंमत मिळाली नाही, तर ते खराब होण्याऐवजी शेतकऱ्यांना ते जास्त काळ टिकवता येते आणि नंतर चांगल्या दराने विकता येते. ही प्रक्रिया पूर्णतः नैसर्गिक असल्याने अन्नात कोणतेही रसायन किंवा कृत्रिम पदार्थ मिसळले जात नाहीत.

सोलर ड्रायरचे फायदे

शेतकऱ्यांना जास्त नफा मिळण्याची संधी

शेतमाल हमीभावाअभावी फेकून द्यावा लागतो किंवा नुकसान सहन करावे लागते. पण सोलर ड्रायरच्या मदतीने शेतकरी त्यांचे उत्पादन साठवू शकतात आणि योग्य वेळी विक्री करू शकतात.

अन्नाची टिकवणक्षमता वाढते

सोलर ड्रायरमध्ये वाळवलेले अन्न जास्त काळ टिकते. त्यामुळे शेतकऱ्यांना आपले उत्पादन सहज साठवता येते आणि बाजारात योग्य वेळी चांगल्या दराने विक्री करता येते.

पूर्णतः सौरऊर्जेवर आधारित तंत्रज्ञान

हा ड्रायर संपूर्णतः सौरऊर्जेवर चालणारा असल्यामुळे विजेचा कोणताही खर्च येत नाही. त्यामुळे हा पर्यावरणपूरक आणि किफायतशीर पर्याय आहे.

शेतकऱ्यांसाठी स्वस्त आणि सोयीस्कर पर्याय

सोलर ड्रायरची किंमत तुलनेने कमी असून तो शेतकरी सहज विकत घेऊ शकतात. मोठ्या फळबागायतदारांसाठी आणि लघु उद्योगांसाठीही हे तंत्रज्ञान अत्यंत फायदेशीर ठरू शकते.

आरोग्यासाठी फायदेशीर

सोलर ड्रायरच्या मदतीने सुकवलेले अन्न कोणत्याही केमिकलशिवाय नैसर्गिकरीत्या टिकवले जाते. त्यामुळे बाजारातील प्रिझर्वेटिव्हयुक्त अन्नाच्या तुलनेत हे अधिक सुरक्षित आणि पौष्टिक आहे.

शार्क टँकमधून मोठी संधी

‘शार्क टँक इंडिया’मध्ये भाग घेतल्यानंतर बबिता आणि वरुण रहेजा यांना तब्बल १ कोटी ७५ लाख रुपयांची गुंतवणूक मिळाली. यामुळे हे तंत्रज्ञान जास्तीत जास्त शेतकऱ्यांपर्यंत पोहोचवणे सोपे होणार आहे. यामुळे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन आणि वितरण करता येईल.तसेच देशभरातील शेतकऱ्यांना या क्रांतिकारी तंत्रज्ञानाचा लाभ घेता येईल.

या कंपनीचा विस्तार सध्या मोठ्या प्रमाणावर होत असून, हा व्यवसाय आता कोट्यवधी रुपयांची उलाढाल करत आहे. भविष्यात भारतीय शेती क्षेत्रात हे तंत्रज्ञान मोठा बदल घडवू शकते. विशेषतः अशा भागांमध्ये जिथे पिके योग्य दरांअभावी वाया जातात, तिथे हे तंत्रज्ञान शेती क्षेत्रासाठी मोठे वरदान ठरू शकते.

शेतकऱ्यांसाठी भविष्यातील योजना

भविष्यात ‘रहेजा सोलर फूड प्रोसेसिंग कंपनी’ अधिक आधुनिक आणि स्वस्त सोलर ड्रायर उपलब्ध करून देण्याचा प्रयत्न करणार आहे. यामुळे जास्तीत जास्त शेतकरी याचा लाभ घेऊ शकतील आणि शेतमाल वाया जाण्याचे प्रमाण मोठ्या प्रमाणात कमी होईल.