Pune-Nashik Railway: पुणे-नासिक हायस्पीड रेल्वे संकटात! राजकीय खुन्नसने घातला ब्रेक?

Pune-Nashik Railway:- नाशिक-पुणे हाय-स्पीड रेल्वे प्रकल्पाला मंजुरी मिळाली असली तरी राजकीय संघर्षामुळे अडथळे निर्माण होत आहेत. सध्याचे जलसंपदा मंत्री राधाकृष्ण विखे पाटील आणि माजी मंत्री बाळासाहेब थोरात यांच्यातील दीर्घकालीन राजकीय वादामुळे या महत्त्वाकांक्षी प्रकल्पाच्या वाटचालीला ब्रेक लागण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे. या प्रकल्पासाठी आतापर्यंत 30 टक्के जमिनीचे संपादन पूर्ण झाले असून, प्रत्यक्ष काम सुरू होण्याची सर्वांनाच उत्सुकता आहे. मात्र, या राजकीय संघर्षामुळे प्रकल्पाच्या मार्गात बदल होण्याचा धोका निर्माण झाला आहे.

मूळ रेल्वे मार्ग आणि प्रस्तावित बदल

मूळ नाशिक-पुणे हाय-स्पीड रेल्वे मार्ग हा नाशिक-संगमनेर-चाकण-पुणे असा निश्चित करण्यात आला होता. या मार्गासाठी अनेक लोकप्रतिनिधींनी पाठपुरावा केला आणि अखेर या प्रकल्पाला केंद्र सरकारकडून मंजुरी मिळाली. मात्र, अलीकडेच केंद्रीय रेल्वे मंत्री अश्विनी वैष्णव यांनी या मार्गात शिर्डी आणि अहिल्यानगरचा समावेश करण्याची घोषणा केली.

या निर्णयामुळे राजकीय हेतूने प्रकल्पात फेरफार होत असल्याचा आरोप केला जात आहे. संगमनेर हा या मार्गातील महत्त्वाचा टप्पा आहे, पण जर रेल्वे मार्ग शिर्डीमार्गे वळवला गेला, तर एकूण अंतर वाढेल. परिणामी प्रकल्पाच्या खर्चात वाढ आणि पूर्णतेस उशीर होण्याची शक्यता आहे. या मार्ग बदलाचा फायदा शिर्डी आणि नगर जिल्ह्याला होईल, मात्र मूळ मार्गावरील लोकांचा हिरमोड होण्याची चिन्हे आहेत.

विखे पाटील-थोरात संघर्ष आणि त्याचा प्रभाव

राधाकृष्ण विखे पाटील आणि बाळासाहेब थोरात यांच्यातील राजकीय संघर्ष हा नगर जिल्ह्यात अनेक वर्षांपासून सुरू आहे. या संघर्षाचा थेट परिणाम आता या रेल्वे प्रकल्पावर होत असल्याचे दिसत आहे.

विखे पाटील गटाचा आग्रह: या रेल्वे मार्गात शिर्डीचा समावेश व्हावा, यासाठी विखे पाटील गट आग्रही आहे. शिर्डीला धार्मिक महत्त्व असल्याने तिथे रेल्वे थांबली तर भाविकांना आणि स्थानिकांना मोठा फायदा होईल.

थोरात गटाचा विरोध: मूळ मार्गावर संगमनेर हा महत्त्वाचा टप्पा आहे आणि तिथे रेल्वे थांबा पाहिजे, यावर थोरात गटाचा आग्रह आहे. जर हा मार्ग बदलला, तर संगमनेरच्या विकासाला फटका बसेल, असे त्यांचे मत आहे.

सत्यजित तांबे यांचा मध्यस्थीचा प्रयत्न

या राजकीय संघर्षामुळे प्रकल्प रखडण्याची शक्यता निर्माण झाल्याने आमदार सत्यजित तांबे यांनी मध्यस्थी करण्याचा प्रयत्न केला आहे. त्यांनी प्रकल्पाशी संबंधित लोकप्रतिनिधींना एकत्र आणण्यासाठी बैठक आयोजित केली.

या बैठकीला कृषी मंत्री माणिकराव कोकाटे, आमदार अमोल खताळ, खासदार राजाभाऊ वाजे आणि इतर सात लोकप्रतिनिधी उपस्थित होते. या सर्वांनी प्रकल्प लवकरात लवकर पूर्ण व्हावा, यासाठी प्रयत्न करणार असल्याचे सांगितले. मात्र, राजकीय मतभेद आणि मार्ग बदलामुळे हा प्रयत्न किती यशस्वी ठरेल, हे अद्याप स्पष्ट नाही.

माजी खासदारांची भूमिका आणि भविष्य

हा प्रकल्प मंजूर करण्यासाठी माजी खासदार शिवाजीराव आढळराव पाटील आणि हेमंत गोडसे यांनी मोठा पाठपुरावा केला होता. मात्र, सध्या ते दोघेही खासदार नाहीत, त्यामुळे त्यांच्या भूमिकेवर अनिश्चितता आहे.

शिवाजीराव आढळराव पाटील यांनी चाकण मार्गावर रेल्वे नेण्यासाठी विशेष प्रयत्न केले होते, तर हेमंत गोडसे यांनी नाशिक-संगमनेर-पुणे मार्गासाठी अनेक वेळा संसदेत आवाज उठवला होता.

28 वर्षांची प्रतीक्षा आणि प्रलंबित प्रकल्प

हा प्रकल्प तब्बल 28 वर्षांपासून प्रलंबित आहे.

1997: तत्कालीन रेल्वे राज्यमंत्री सुरेश कलमाडी आणि खासदार वसंतराव पवार यांच्या उपस्थितीत नाशिक रोड येथे या प्रकल्पाचे सर्वेक्षण सुरू झाले.

2004-2015: विविध सरकारे बदलली, मात्र प्रकल्प पुढे सरकला नाही.

2023: केंद्र सरकारने अखेर हाय-स्पीड रेल्वेला मंजुरी दिली आणि 30 टक्के जमिनीचे संपादन पूर्ण झाले.
मात्र, राजकीय हस्तक्षेप आणि मार्ग बदलामुळे प्रकल्प आणखी लांबण्याची भीती आहे.