Poultry Farm Rule: गावापासून किती अंतरावर असावा पोल्ट्री फार्म? नियम न पाळल्यास होऊ शकतो दंड… वाचा नियम,खर्च आणि नफा

Poultry Farming:- पोल्ट्री फार्म उभारण्याच्या दृष्टीने योग्य नियोजन करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे, कारण हा व्यवसाय फायदेशीर असला तरीही त्यास योग्य जागा, सुरुवातीची गुंतवणूक, नियमांचे पालन आणि सरकारी मदतीची गरज असते. पोल्ट्री फार्म स्थापन करताना त्याचे स्थान विचारात घेणे आवश्यक आहे, कारण यामुळे पर्यावरण संतुलन आणि आरोग्यविषयक बाबी प्रभावित होतात.

पोल्ट्री फार्मचे गावापासून अंतर आणि स्थान निवड

पोल्ट्री फार्म उभारताना त्याचे गावापासून योग्य अंतर असणे गरजेचे आहे, जेणेकरून दुर्गंधी, प्रदूषण आणि संसर्गजन्य रोगांचा धोका कमी होईल. एबीपी लाईव्हच्या अहवालानुसार, पोल्ट्री फार्म गावापासून किमान २ ते ५ किलोमीटर अंतरावर असावा. तसेच, ट्रॅक्टर जंक्शनच्या अहवालानुसार, पोल्ट्री फार्मच्या ५०० मीटरच्या परिसरात कोणतेही निवासी क्षेत्र नसावे. मोठ्या जलस्रोतांजवळही हा फार्म असू नये, त्यामुळे नदी, तलाव, विहीर यांसारख्या पाण्याच्या स्त्रोतांपासून तो किमान १०० मीटर दूर असावा. अशा प्रकारे योग्य स्थान निवडल्यास स्थानिक नागरिकांच्या आरोग्यावर कोणताही परिणाम होत नाही आणि प्रदूषण रोखण्यास मदत होते.

पोल्ट्री फार्म उभारण्याचा खर्च आणि आवश्यक गुंतवणूक

पोल्ट्री फार्म सुरू करण्यासाठी आवश्यक असलेला खर्च हा विविध घटकांवर अवलंबून असतो. त्यात शेड उभारणी, कोंबड्यांची खरेदी, खाद्यपुरवठा, कामगार आणि इतर सुविधा यांचा समावेश होतो. पैसा बाजार.कॉमच्या अहवालानुसार, लहान प्रमाणावर पोल्ट्री फार्म सुरू करण्यासाठी सुमारे ५०,००० ते १.५ लाख रुपये लागतात. जर हा व्यवसाय मोठ्या प्रमाणावर उभारायचा असेल, तर मध्यम स्वरूपाच्या फार्मसाठी १.५ लाख ते ३.५ लाख रुपये, तर मोठ्या व्यावसायिक पोल्ट्री फार्मसाठी ७ लाख किंवा त्याहून अधिक भांडवल लागू शकते.

पोल्ट्री फार्मसाठी आवश्यक जागा आणि पायाभूत सुविधा

पोल्ट्री फार्मसाठी पुरेशी जागा असणे महत्त्वाचे आहे, कारण कोंबड्यांना मोकळ्या जागेत फिरण्यासाठी आणि नैसर्गिक प्रकाश तसेच वायुवीजन मिळण्यासाठी पुरेशी सुविधा असाव्यात. चेग इंडिया अहवालानुसार, १००० कोंबड्यांच्या फार्मसाठी किमान ५०० चौरस फूट जागा आवश्यक असते, तर योग्य व्यवस्थापनासाठी आणखी १०० चौरस फूट अतिरिक्त जागेची गरज भासू शकते.

कोंबड्यांच्या शेडसाठी होणारा खर्च आणि इतर आवश्यक बाबी

बिझ आयडिया हिंदीच्या अहवालानुसार, १००० ब्रॉयलर कोंबड्यांसाठी शेड बांधण्याचा खर्च सुमारे १.५ लाख रुपये असतो, जो शेडच्या प्रकारानुसार आणि क्षेत्रानुसार बदलू शकतो. जर फार्मला अधिक आधुनिक बनवायचे असेल, तर तापमान नियंत्रण, पंखे, स्वयंचलित खाद्यपुरवठा यांसारख्या सुविधा जोडल्यास हा खर्च आणखी वाढू शकतो.

कोंबड्यांची खरेदी आणि खाद्याचा खर्च

कोंबड्यांच्या पिल्लांसाठी होणाऱ्या खर्चावरही व्यवसायाची सुरुवातीची गुंतवणूक ठरते. १००० पिल्ले खरेदी करण्यासाठी साधारणतः ३५,००० रुपये (प्रति पिल्ले ३५ रुपये) खर्च येतो. ब्रॉयलर कोंबड्यांसाठी खाद्यपुरवठ्याचा खर्च ४५ दिवसांसाठी सुमारे ८७,५०० ते १,०५,००० रुपये होऊ शकतो. हा खर्च खाद्याच्या गुणवत्तेनुसार आणि स्थानिक बाजारातील किमतीनुसार बदलू शकतो. याशिवाय, कामगारांचे वेतन, वीज बिल, पाणी पुरवठा आणि मार्केटिंग यांसारखे इतर खर्चही समाविष्ट होतात, त्यामुळे संपूर्ण गुंतवणूक वाढते.

सरकारी योजना आणि अनुदानाची मदत

केंद्र आणि राज्य सरकारे कुक्कुटपालन व्यवसायाला चालना देण्यासाठी विविध अनुदान योजना राबवतात. झी बिझनेसच्या अहवालानुसार, बिहार सरकार एकात्मिक कुक्कुटपालन विकास योजनेअंतर्गत ब्रॉयलर आणि लेयर पोल्ट्री फार्मसाठी ३ लाख ते ४० लाख रुपयांपर्यंत अनुदान देते.

अनुसूचित जाती आणि जमातीसाठी ५०% अनुदान, तर इतरांसाठी ३०% अनुदान उपलब्ध आहे. याशिवाय, विविध राज्यांत कुक्कुटपालनासाठी कर्ज आणि सवलतीच्या योजना उपलब्ध आहेत, ज्या स्थानिक जिल्हा पशुसंवर्धन कार्यालय किंवा बँकांच्या माध्यमातून मिळू शकतात.

अशाप्रकारे पोल्ट्री फार्म व्यवसाय हा योग्य नियोजन आणि गुंतवणुकीसह केल्यास अत्यंत फायदेशीर ठरू शकतो. हा व्यवसाय सुरू करताना योग्य जागा निवडणे, नियमांचे पालन करणे आणि प्रारंभीचा खर्च विचारात घेणे महत्त्वाचे आहे. तसेच, सरकारी अनुदान योजनांचा लाभ घेतल्यास गुंतवणुकीचा बोजा काही प्रमाणात हलका होऊ शकतो. योग्य व्यवस्थापन आणि नियोजनाद्वारे, पोल्ट्री फार्म हा ग्रामीण भागातील शेतकरी आणि उद्योजकांसाठी स्थिर उत्पन्नाचा उत्तम स्रोत ठरू शकतो.