Pashubhar App: जनावरांच्या आरोग्य व्यवस्थापनासाठी आले क्रांतीकारक ॲप! जनावरांच्या मापावरून सांगणार जनावरांचे अचूक वजन

Animal Husbandry:- शेतकरी आणि पशुपालकांसाठी जनावरांचे अचूक वजन मोजणे ही महत्त्वाची बाब असते. मात्र, गावस्तरावर अद्ययावत वजन मापन यंत्रणा उपलब्ध नसल्यामुळे अनेक अडचणी निर्माण होतात. याच पार्श्वभूमीवर, सातारा जिल्ह्यातील शिरवळ येथील क्रांतिसिंह नाना पाटील पशुवैद्यकीय महाविद्यालयातील तज्ज्ञांनी ‘पशुभार’ नावाचे एक अभिनव मोबाईल अॅप विकसित केले आहे. जे जनावराच्या विविध शारीरिक मापनांवरून त्याचे वजन अचूक सांगते.

अॅपची वैशिष्ट्ये आणि कार्यप्रणाली

‘पशुभार’ अॅपचा मुख्य उद्देश असा आहे की, कोणत्याही अत्याधुनिक वजन काट्याशिवाय, फक्त जनावराच्या शरीराची लांबी, रुंदी आणि इतर मोजमापे नोंदवून त्याचे वजन अचूक मोजता येईल. अॅपचा पहिला टप्पा होल्स्टिन फ्रिजियन (HF) गाई आणि पंढरपुरी म्हशींसाठी विकसित करण्यात आला आहे. भविष्यात हे अॅप सर्व प्रकारच्या जनावरांसाठी विकसित केले जाणार आहे, असे प्रकल्पाचे प्रमुख संशोधक डॉ. तेजस शेंडे यांनी सांगितले.

हे अॅप वापरण्यासाठी पशुपालकांनी जनावराच्या खालील मापन तपशील भरावे लागतात:

एचएफ गाईसाठी: छातीचा घेर, पोटाचा घेर, शरीराची लांबी, खांद्याची उंची आणि मांडीचा घेर.

पंढरपुरी म्हशीसाठी: मानेचा घेर, ढोपर हाडांमधील अंतर, शरीराची लांबी, खांद्याची उंची आणि पोटाचा घेर.

पशुपालकांनी ही मोजमापे सेंटीमीटरमध्ये नोंदवून अॅपमध्ये भरल्यानंतर अॅप त्वरित जनावराचे अंदाजे वजन दर्शवते.

संशोधन आणि तज्ज्ञांचे योगदान

हे अॅप विकसित करताना एचएफ गाय आणि पंढरपुरी म्हशींच्या शारीरिक संरचेनुसार विविध मोजमापे घेतली गेली आणि त्यांच्या आधारावर गणिती सूत्रे विकसित करण्यात आली. या संशोधनासाठी महाराष्ट्र पशु व मत्स्य विज्ञान विद्यापीठाचे (माफसू) कुलगुरू डॉ. नितीन पाटील, पशुविज्ञान शाखेचे अधिष्ठाता डॉ. एस. व्ही. उपाध्ये, संशोधन संचालक डॉ. नितीन कुरकुरे, विस्तार संचालक डॉ. अनिल भिकाने, तसेच सहयोगी अधिष्ठाता डॉ. एम. डी. मेश्राम यांचे मार्गदर्शन लाभले.

पशुपालकांसाठी उपयोग आणि भविष्यातील योजना

सध्या हे अॅप प्रायोगिक स्वरूपात कार्यरत आहे. भविष्यात त्यात सुधारणा करून गाय, म्हशींव्यतिरिक्त मेंढ्या, शेळ्या, डुकरे, घोडे आणि अन्य पशुधनासाठीही हे तंत्रज्ञान विकसित करण्याचा मानस आहे.

या तंत्रज्ञानाचे फायदे

वजन मोजण्यासाठी काट्याची गरज नाही, त्यामुळे सोपे आणि स्वस्त तंत्रज्ञान.ग्रामीण भागात जिथे वजन काटे उपलब्ध नाहीत तिथे अत्यंत उपयुक्त.व्यावसायिक पशुपालक, दुग्धव्यवसाय करणारे आणि पशुसंवर्धन क्षेत्रातील व्यक्तींना मोठी मदत.
तोंडी किंवा साधारण अंदाज न घेता अचूक वजन मोजण्याची सुविधा.

म्हणजे एकंदरीत बघितले तर ‘पशुभार’ अॅप हे भारतीय पशुपालकांसाठी क्रांतिकारी तंत्रज्ञान ठरणार आहे. हे अॅप अचूक, विश्वासार्ह आणि सोपे असून मोठ्या प्रमाणावर स्वीकारले गेले, तर ग्रामीण आणि शहरी भागातील पशुपालकांसाठी आर्थिक दृष्टिकोनातूनही फायदेशीर ठरू शकते. पुढील काही वर्षांत हे अॅप सर्व प्रकारच्या पशुधनासाठी विकसित करून राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय स्तरावर सुलभ करण्याचा मानस आहे.