कांद्याने बदलले गावाचे नशीब ! तालुक्यापेक्षा गाव ठरतंय भारी, थक्क करणारा प्रवास...

Onion Farming : राज्यासह संपूर्ण जगभरातील अर्थव्यवस्थेला आणि राजकारणाला प्रभावित करण्याची ताकद असलेल्या कांद्याचे उत्पादन आज महाराष्ट्राच्या कानाकोपऱ्यात मोठ्या प्रमाणावर घेतले जाते. मात्र, एखाद्या गावाचे संपूर्ण रूपांतर फक्त कांद्याच्या शेतीमुळे होऊ शकते, हे अनेकांना अचंबित करणारे ठरेल. नाशिक जिल्ह्यातील येवला तालुक्यातील अंदरसुल गाव हे त्याचे ज्वलंत उदाहरण आहे.

अंदरसुल गावाचा भौगोलिक आणि कृषी विकास

नाशिक-छत्रपती संभाजीनगर महामार्गालगत वसलेले अंदरसुल हे सरासरी २५ ते ३० हजार लोकसंख्येचे गाव आहे. पारंपरिक शेती करणाऱ्या या गावात पूर्वी कमी प्रमाणात कांद्याचे उत्पादन घेतले जात होते. मात्र, गेल्या काही वर्षांत या उत्पादनात मोठ्या प्रमाणात वाढ झाली आहे.

या परिवर्तनामागे पालखेड डावा कालवा, पुणेगाव-दरसवाडी-डोंगरगाव पोहच कालव्यांमुळे झालेली पाण्याची उपलब्धता मोठी कारणीभूत ठरली आहे. परिणामी, गावातील उशिरा लागवडीच्या क्षेत्रातही लक्षणीय वाढ झाली आहे.

कांद्यामुळे अंदरसुल गावाचा सर्वांगीण विकास

आज अंदरसुल गावात सर्व मूलभूत सुविधा उपलब्ध आहेत, जसे की रुग्णालये, दैनंदिन वस्तूंची दुकाने आणि स्थानिक बाजारपेठा. हे सर्व कांद्याच्या उत्पादनातून मिळणाऱ्या उत्पन्नावर आधारित आहे, असे येथील कांदा खरेदीदार व्यावसायिक दत्तू सोनवणे सांगतात.

कांदा उत्पादनाच्या आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर

ज्येष्ठ कांदा उत्पादक संजय ढोले पाटील यांच्या मते, पूर्वी कांद्याचे उत्पादन फक्त खरिप हंगामापुरते मर्यादित होते. मात्र, त्यांच्या पिढीने लेट खरिप कांदा आणि लेट उन्हाळा कांद्याच्या उत्पादनात यश मिळवले.

आधुनिक कृषी तंत्रज्ञानाच्या मदतीने तुषार सिंचन, ठिबक सिंचन, गादीवाफा आणि बेड पद्धतीचा अवलंब करून कांद्याचे उत्पादन सोपे झाले आहे. विशेष म्हणजे, गावात स्वतःची बाजारपेठ निर्माण झाल्यामुळे शेतकऱ्यांना विक्रीसाठी बाहेर जाण्याची गरज भासत नाही. त्यामुळे गावाचा पैसा गावातच फिरतो आणि विविध क्षेत्रांमध्ये आर्थिक प्रगतीला चालना मिळते.

कांद्याच्या अर्थकारणावर आधारित राजकारण आणि समाजकारण
आज ग्रामपंचायतीतील सरपंच आणि सदस्य हे सर्व कांदा उत्पादक आहेत. त्यामुळे गावाचे अर्थकारण, समाजकारण आणि राजकारण पूर्णपणे कांद्यावर अवलंबून आहे, असे उपसरपंच रविंद्र मारुती वाकचौरे सांगतात.

अंदरसुल कांदा मार्केटची वार्षिक उलाढाल (२०२३-२४)
कांदा विक्रीसाठी आलेले शेतकरी: ७०,०००
एकूण कांदा खरेदी-विक्री: १०,९७६,५९ क्विंटल
अंदरसुल कांदा मार्केटची आर्थिक उलाढाल: ₹१,३७१.२८ कोटी

अंदरसुल गावाचे कांद्याच्या शेतीमुळे झालेले रूपांतर हे महाराष्ट्रातील इतर गावांसाठी आदर्श ठरू शकते. आधुनिक शेतीच्या तंत्रज्ञानाचा योग्य वापर केल्यास स्थानिक पातळीवर रोजगारनिर्मिती होऊ शकते, स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळू शकते आणि ग्रामीण भागाचा विकास वेगाने होऊ शकतो.