Milk Increase Tips: प्राण्यांना फक्त ‘ही’ वनस्पती खायला द्या आणि दूध उत्पादन दुप्पट करा!

Milk Increase Tips:- शेती व्यवसायात दूध उत्पादन वाढवणे हे शेतकऱ्यांसाठी मोठ्या उत्पन्नाचे साधन ठरते. दूध उत्पादन वाढवण्यासाठी जनावरांना पोषक आहार देणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. हिरवा चारा आणि इतर पौष्टिक घटक याशिवाय अझोला ही वनस्पती दूध उत्पादनासाठी खूप उपयुक्त ठरते.

अझोला ही एक जलवनस्पती असून ती तलाव, तळे किंवा पाणथळ जागांमध्ये सहज वाढते. शेतकरी आपल्या जनावरांना हिरव्या चाऱ्यासोबत अझोला खायला घालतात, ज्यामुळे दूध उत्पादनात लक्षणीय वाढ होते. अझोला बर्सीम किंवा पेंढ्यासोबत मिसळून दिल्यास दूध अधिक प्रमाणात येते. या वनस्पतीच्या उत्पादनासाठी कमी खर्च येतो आणि ती जनावरांसाठी पोषणमूल्ये भरपूर प्रमाणात पुरवते. विशेष म्हणजे, ही वनस्पती कोंबड्या आणि माशांसाठीही फायदेशीर आहे.

अझोला जनावरांसाठी किती फायदेशीर आहे?

कृषी तज्ज्ञांच्या मते, अझोला ही जलवनस्पती प्राण्यांसाठी एक उत्तम हिरवा चारा आहे. नियामतपूर कृषी विज्ञान केंद्राचे तज्ज्ञ डॉ. एन.पी. गुप्ता यांच्या मते, जर जनावरांना दररोज अझोला खायला दिला तर १० ते १५ दिवसांतच दूध उत्पादन वाढते. माशांसाठी अझोला उपयुक्त ठरतो, कारण तो खाल्ल्यामुळे त्यांची वाढ जलद होते आणि त्यांचे वजनही वाढते. कोंबड्यांना अझोला दिल्यास त्यांच्या अंड्यांचा दर्जा सुधारतो आणि अंडी जास्त प्रमाणात मिळतात.

अझोला किती प्रमाणात द्यावा?

जनावरांना अझोला देताना योग्य प्रमाणात देणे आवश्यक आहे. सामान्यतः एक निरोगी जनावर दररोज २ ते २.५ किलो अझोला खाऊ शकते. हे अझोला पेंढा किंवा बर्सीममध्ये मिसळून दिल्यास अधिक परिणामकारक ठरते.

६ महिन्यांपेक्षा जास्त वयाच्या जनावरांना अझोला देणे सुरक्षित आहे.

१ वर्ष वयाच्या जनावराला दररोज १ किलो अझोला दिला जाऊ शकतो.

२ वर्ष वयाच्या जनावराला २ किलो अझोला योग्य असतो.

प्रौढ जनावरांना २-२.५ किलो अझोला रोज खायला देता येतो.

अझोलामध्ये कोणते पोषक घटक असतात?

अझोला ही अत्यंत पोषक वनस्पती आहे. त्यामध्ये बोरॉन, लोह, फायबर आणि प्रथिने मुबलक प्रमाणात आढळतात. हे घटक जनावरांच्या आरोग्यासाठी आवश्यक असतात आणि त्यांच्या उत्पादक क्षमतेला चालना देतात. अझोला खाल्ल्यामुळे दूध उत्पादनात वाढ होतेच, पण जनावरांचे रोगप्रतिकारक शक्ती देखील मजबूत होते.

अझोला कसा तयार करायचा?

अझोला वाढवणे सोपे आणि कमी खर्चिक आहे. यासाठी शेतकरी सहजरीत्या आपल्या शेतात किंवा अंगणात अझोला बेड तयार करू शकतात. अझोला तयार करण्यासाठी खालील प्रक्रिया वापरा:

बेड तयार करा: १ मीटर रुंद, ३ मीटर लांब आणि १ फूट खोल बेड तयार करा. हा बेड काँक्रीटचा असेल तर अधिक टिकाऊ ठरतो.

माती आणि पाणी भरा: बेडमध्ये थोडी माती टाका आणि त्यात स्वच्छ पाणी भरा.
खत घाला: त्यात २०० ते ४०० ग्रॅम सिंगल सुपर फॉस्फेट खत टाका. यामुळे अझोला जलद आणि दर्जेदार तयार होतो.

देखभाल करा: बेडमध्ये दर आठवड्याला पाणी आणि खत घालून अझोलाची वाढ टिकवून ठेवा.

अझोला उत्पादनाची वाढती लोकप्रियता

पूर्वी अझोला प्रामुख्याने दक्षिण भारतात आढळत असे, परंतु आता त्याची लोकप्रियता उत्तर भारतातही वाढत आहे. कमी खर्चात अधिक उत्पादन देणारी ही वनस्पती दूध उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी वरदान ठरत आहे. शेतकऱ्यांनी आपल्या जनावरांसाठी अझोलाचा नियमित वापर केल्यास उत्पादन वाढते आणि पशुधन अधिक निरोगी राहते.