Maharashtra Water Storage : महाराष्ट्रातील धरणांतील जलसाठा ! कोणत्या विभागात किती पाणी?

फेब्रुवारी महिन्यातच उष्णतेचा प्रभाव जाणवू लागला असला तरी यंदा राज्यात पाण्याची टंचाई जाणवेल, अशी शक्यता कमी आहे. यंदा समाधानकारक पाऊस झाल्यामुळे राज्यातील बहुतांश धरणांमध्ये ७०% पेक्षा जास्त जलसाठा आहे. हा साठा गतवर्षीच्या तुलनेत २०% अधिक असल्याने उन्हाळ्यातील पाणीपुरवठ्याची स्थिती तुलनेने चांगली राहण्याची शक्यता आहे.

महाराष्ट्रातील मोठ्या धरणांतील जलसाठा
राज्यात एकूण १३८ मोठी धरणे असून त्यामध्ये सरासरी ६९.४०% जलसाठा आहे. मागील वर्षाच्या तुलनेत यावर्षी २०% अधिक जलसाठा झाला आहे.

विभागनिहाय पाहता, नाशिक विभागातील २२ धरणांमध्ये सर्वाधिक ७६% जलसाठा आहे. त्याखालोखाल छत्रपती संभाजीनगर विभागातील ४४ धरणांमध्ये ७३.२०% जलसाठा आहे. अमरावती विभागातील १० धरणांत ६९% तर पुणे विभागातील ३५ धरणांमध्ये ७०% जलसाठा आहे.

कोकण विभागातील ११ धरणांमध्ये ६४% जलसाठा आहे, तर नागपूर विभागातील १६ धरणांमध्ये ६०% जलसाठा आहे. मागील वर्षी नागपूर विभागात हा साठा ६१% होता, त्यामुळे यंदा किंचित घट झाली आहे.

मध्यम प्रकल्पांतील पाणीसाठा
राज्यातील २६० मध्यम प्रकल्पांमध्ये सरासरी ६५% जलसाठा आहे, जो गतवर्षीच्या तुलनेत ११% अधिक आहे.

विभागनिहाय पाहता, कोकण विभागातील ८ प्रकल्पांमध्ये सर्वाधिक ८३% जलसाठा आहे. अमरावती विभागातील ३५ प्रकल्पांमध्ये ७२%, पुणे विभागातील ५० प्रकल्पांमध्ये ६६%, नाशिक विभागातील ५४ प्रकल्पांमध्ये ६३% आणि छत्रपती संभाजीनगर विभागातील ८१ प्रकल्पांमध्ये ५७% जलसाठा आहे.

लघु प्रकल्पांतील पाणीसाठा
राज्यातील २५९९ लघु प्रकल्पांमध्ये ४८.७४% जलसाठा आहे, जो मागील वर्षाच्या तुलनेत ७% अधिक आहे.

विभागवार पाहता, कोकण विभागातील लघु प्रकल्पांमध्ये सर्वाधिक ७०% जलसाठा आहे. त्याखालोखाल अमरावती विभागातील लघु प्रकल्पांमध्ये ६०% जलसाठा आहे.

छत्रपती संभाजीनगर आणि नाशिक विभागांत लघु प्रकल्पांमध्ये ४०% जलसाठा आहे, तर पुणे विभागात ४८% जलसाठा आहे.

एकूणच, यंदा महाराष्ट्रातील पाणीसाठा समाधानकारक आहे आणि गतवर्षीच्या तुलनेत २०% अधिक पाणी उपलब्ध आहे. नाशिक आणि छत्रपती संभाजीनगर विभागांत सर्वाधिक मोठ्या धरणांचा साठा आहे, तर नागपूर विभागातील जलसाठा तुलनेने कमी आहे.

मध्यम आणि लघु प्रकल्पांमध्येही समाधानकारक जलसाठा आहे, विशेषतः कोकण आणि अमरावती विभागांत सर्वाधिक पाणी आहे. तरीसुद्धा, उन्हाळ्यात पाण्याचा सुयोग्य वापर करणे गरजेचे आहे. प्रशासनाने योग्य व्यवस्थापन करून उन्हाळ्यात पाणीटंचाई निर्माण होऊ नये यासाठी नियोजन करणे आवश्यक आहे.