Maharashtra Havaman: हवामान खात्याचा गंभीर इशारा… पुढील काही दिवस उष्णतेच्या लाटेचे आणि…..

Maharashtra Havaman:- फेब्रुवारीच्या शेवटच्या आठवड्यातच महाराष्ट्रात उन्हाचा प्रभाव जाणवू लागला असून, उन्हाळा यंदा वेळेच्या आधीच सुरू झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे. साधारणपणे होळीच्या सणानंतर तापमान वाढू लागते, मात्र यंदा फेब्रुवारीच्या उत्तरार्धातच उष्णतेची तीव्रता वाढली आहे. हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार मार्च महिन्यात तापमानात अधिक वाढ होणार असून, सरासरी तापमान 40 अंश सेल्सिअसपर्यंत जाण्याची शक्यता आहे. विशेषतः कोकण, मराठवाडा आणि मध्य महाराष्ट्रात 35 ते 39 अंशांच्या दरम्यान तापमानाची नोंद झाली आहे. उष्णतेच्या लाटेचा इशारा हवामान विभागाने दिला असून, पुढील दोन दिवसांमध्ये तापमान स्थिर राहील, मात्र त्यानंतर वाढण्याची शक्यता आहे. यामुळे नागरिकांनी दुपारच्या वेळी घराबाहेर पडताना विशेष काळजी घ्यावी, अशी सूचना देण्यात आली आहे.

राज्यातील तापमानवाढीची सद्यस्थिती आणि संभाव्य बदल

राज्यातील बहुतांश जिल्ह्यांमध्ये तापमान सरासरीपेक्षा अधिक नोंदले जात असून, उन्हाचा प्रभाव दिवसेंदिवस वाढत आहे. विदर्भातील तापमान सातत्याने वाढत असून, कोकण आणि मध्य महाराष्ट्रात पुढील दोन दिवसांत तापमान 2 ते 3 अंशांनी वाढण्याचा अंदाज हवामान विभागाने व्यक्त केला आहे. कोकणात सध्या वातावरण उष्ण असून, किनारपट्टी भागात उन्हाचा तडाखा अधिक जाणवत आहे. मुंबईतही उन्हाच्या झळा तीव्र होत असून, दुपारच्या वेळी तापमान 38 अंशांपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. कोकण विभागातील इतर शहरांमध्येही तापमान वाढण्याची शक्यता असून, उष्णतेच्या तीव्रतेत अधिक वाढ होईल, असा अंदाज आहे.

प्रमुख शहरांतील तापमानवाढीचा अंदाज

राज्यातील काही प्रमुख शहरांमध्ये तापमान वाढीचे वेगवेगळे प्रमाण दिसून येत आहे. सांगलीत तापमानात 2 अंशांची घट झाली असली, तरी लवकरच ते पुन्हा 38 अंशांपर्यंत पोहोचण्याची शक्यता आहे. सोलापूरमध्ये कमाल तापमान 37 अंश तर किमान तापमान 18 अंश राहण्याचा अंदाज आहे. कोल्हापूरमध्येही तापमान वाढणार असून, पश्चिम महाराष्ट्रातील इतर शहरांमध्येही उन्हाचा प्रभाव जाणवणार आहे. मराठवाड्यातील लातूर, बीड, परभणी आणि औरंगाबाद या भागांत तापमान 36 ते 39 अंशांच्या दरम्यान राहण्याची शक्यता आहे. विदर्भातील नागपूर, अकोला, चंद्रपूर आणि गडचिरोली या जिल्ह्यांमध्ये तापमान 39 अंशांच्या पुढे जाऊ शकते. विशेषतः चंद्रपूर आणि गडचिरोली येथे उन्हाची लाट येण्याची शक्यता आहे.

वाऱ्यांची बदलती दिशा आणि तिचा प्रभाव

या वाढत्या तापमानामागे महाराष्ट्राकडे वाहणाऱ्या वाऱ्यांच्या दिशेतील बदल जबाबदार आहे. पूर्वेकडून येणारे गरम वारे राज्याच्या किनारपट्टी भागावर आधी पोहोचत असल्याने उष्णतेचा प्रभाव वाढत आहे. परिणामी कोकणातील शहरांमध्ये तापमान झपाट्याने वाढत आहे. तसेच मराठवाडा आणि मध्य महाराष्ट्रातील भागांतही या वाऱ्यांचा प्रभाव जाणवत आहे. याशिवाय, नैऋत्य मोसमी वाऱ्यांचा प्रभाव कमी झाल्याने समुद्रावरून येणारे थंड वारे कमी झाले आहेत, त्यामुळे उन्हाची तीव्रता वाढली आहे.

आरोग्याच्या दृष्टीने घ्यावयाची खबरदारी

उष्णतेच्या लाटेमुळे नागरिकांनी विशेष काळजी घेणे आवश्यक आहे. हवामान विभागाने नागरिकांना उन्हापासून बचाव करण्यासाठी काही महत्त्वाच्या सूचनांचा सल्ला दिला आहे. उन्हाळ्याच्या दिवसांत भरपूर पाणी प्या, थंड पेय पदार्थांचे सेवन करा आणि दुपारच्या वेळेत शक्यतो बाहेर जाणे टाळा. उन्हात बाहेर पडताना डोक्यावर टोपी किंवा ओढणी घ्या, हलके आणि सैलसर कपडे घाला. उन्हाच्या झळांमुळे उष्णता वृद्ध, लहान मुले आणि गर्भवती महिलांसाठी विशेष हानिकारक ठरू शकते, त्यामुळे त्यांनी अधिक काळजी घेणे गरजेचे आहे. उष्णतेच्या लाटेमुळे शरीरातील पाण्याचे प्रमाण कमी होऊ शकते, त्यामुळे निर्जलीकरण टाळण्यासाठी भरपूर द्रवपदार्थांचे सेवन करणे महत्त्वाचे आहे.

शेती आणि पर्यावरणावर होणारा परिणाम

तापमान वाढीचा परिणाम शेतीवरही मोठ्या प्रमाणात होणार आहे. उन्हाळा लवकर सुरू झाल्यामुळे रब्बी हंगामातील पिकांवर विपरीत परिणाम होण्याची शक्यता आहे. गहू, हरभरा आणि इतर पिकांसाठी वाढलेले तापमान घातक ठरू शकते. पाण्याची कमतरता आणि गरमीमुळे बागायती पिकेही प्रभावित होऊ शकतात. फळबागांवरही याचा परिणाम जाणवण्याची शक्यता असून, आंबा, संत्री आणि द्राक्ष उत्पादनावरही परिणाम होण्याची भीती आहे. याशिवाय, उष्णतेच्या लाटेमुळे जलस्रोत आटण्याची शक्यता असल्याने राज्यातील जलसाठ्यांवरही याचा मोठा परिणाम होणार आहे.

पुढील काही दिवसांत संभाव्य तापमान बदल

हवामान विभागाच्या अंदाजानुसार पुढील काही दिवसांत तापमान आणखी वाढण्याची शक्यता आहे. विशेषतः मार्चच्या मध्यावधीपर्यंत तापमान 40 अंशांच्या पुढे जाण्याची शक्यता वर्तवण्यात आली आहे. विदर्भ आणि मराठवाड्यात उष्णतेची लाट येण्याची शक्यता असून, कोकण आणि पश्चिम महाराष्ट्रातही तापमान झपाट्याने वाढेल. उन्हाच्या तीव्रतेमुळे राज्यातील उष्ण कटिबंधीय भागांत उष्णतेच्या लाटेचा प्रभाव अधिक जाणवेल. हवामान बदलांमुळे पारा अधिक वाढू शकतो आणि उन्हाचा तडाखा आणखी तीव्र होण्याची शक्यता आहे.

नागरिकांसाठी महत्त्वाचे

उष्णतेच्या लाटेमुळे महाराष्ट्रातील नागरिकांनी अधिक काळजी घेणे आवश्यक आहे. सार्वजनिक आरोग्य संस्थांनी उष्णतेच्या तडाख्यामुळे होणाऱ्या आजारांवर उपाययोजना आखाव्यात. नागरी प्रशासनाने सार्वजनिक ठिकाणी पाणीपुरवठ्याच्या सुविधा उपलब्ध करून द्याव्यात. तापमानवाढीमुळे विजेच्या वापरामध्ये वाढ होणार असल्याने, ऊर्जा नियमनासाठी विशेष उपाययोजना करणे आवश्यक आहे. शेती क्षेत्रातील शेतकऱ्यांनी आपल्या पिकांसाठी सिंचन व्यवस्थापन योग्य प्रकारे करावे आणि वाढत्या उष्णतेच्या परिणामांपासून बचाव करण्यासाठी आवश्यक उपाययोजना आखाव्यात.

अशाप्रकारे फेब्रुवारीच्या अखेरीसच महाराष्ट्रात उन्हाचा प्रभाव जाणवू लागला असून, यंदा उन्हाळा लवकर सुरू झाला आहे. मार्च महिन्यात तापमानात झपाट्याने वाढ होण्याची शक्यता असून, नागरिकांनी उष्णतेच्या लाटेपासून बचावासाठी योग्य खबरदारी घ्यावी. तापमानवाढीचा परिणाम आरोग्य, शेती, जलस्रोत आणि पर्यावरणावर मोठ्या प्रमाणात होणार असल्याने प्रशासन आणि नागरिकांनी वेळेवर योग्य उपाययोजना करणे आवश्यक आहे.