Maharashtra Government: मका उत्पादकांसाठी आनंदाची बातमी! सरकारच्या मास्टर प्लॅनमुळे वाढणार कमाई

Maharashtra Government:- मका उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी आगामी काळ फायदेशीर ठरण्याची शक्यता आहे, कारण सरकारने इथेनॉल उत्पादन वाढवण्यासाठी व्यापक योजना आखली आहे. मका हा जगभरात सुमारे एक हजार उत्पादनांमध्ये कच्चा माल म्हणून वापरला जातो. खाद्य, स्टार्च आणि जैवइंधन उद्योगांमध्ये जागतिक उत्पादनाचा सुमारे 80 टक्के वापर केला जातो.

विशेषतः इथेनॉल उत्पादनासाठी मक्याचा वापर सुरू झाल्यापासून त्याच्या किमतीत मोठी वाढ झाली आहे. मात्र, भारतात मक्याचे उत्पादन जागतिक उत्पादनाच्या फक्त 2 टक्के आहे. देशातील एकूण मक्याच्या उत्पादनापैकी सुमारे 47 टक्के भाग पोल्ट्री फीडसाठी वापरला जातो. औद्योगिक वापर आतापर्यंत मर्यादित होता, मात्र इथेनॉल धोरणामुळे हा चित्रपट बदलत आहे.

इथेनॉल उत्पादनासाठी यावर्षी सुमारे 110 लाख टन मक्याची गरज

इथेनॉल उत्पादनासाठी यावर्षी सुमारे 110 लाख टन मक्याची गरज भासणार आहे. त्यामुळे मक्याची मागणी वाढल्याने शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनाचा चांगला भाव मिळण्याची शक्यता आहे. या उद्दिष्टपूर्तीसाठी मक्याच्या लागवडीला प्रोत्साहन देण्यात येत आहे. भारतीय मका संशोधन संस्था (IIMR) ने इथेनॉल उद्योगांच्या गरजा लक्षात घेऊन त्यांच्या पाणलोट क्षेत्रात मक्याचे उत्पादन वाढवण्यासाठी एक प्रकल्प हाती घेतला आहे. या प्रकल्पाअंतर्गत चांगल्या दर्जाचा मका पेरला जात असून, शेतकऱ्यांना मका लागवडीचे फायदे पटवून देण्यात येत आहेत.

IIMR चे संचालक डॉ. हनुमान सहाय जाट यांच्या मते, 2025-26 पर्यंत पेट्रोलमध्ये 20 टक्के इथेनॉल मिसळण्याचे लक्ष्य गाठण्यासाठी मक्याचे उत्पादन मोठ्या प्रमाणात वाढवण्याची आवश्यकता आहे. यासाठी शेतकऱ्यांना उच्च दर्जाची बियाणे उपलब्ध करून दिली जात आहेत. त्याचबरोबर शास्त्रीय पद्धतीने शेती करण्यावर भर दिला जात आहे.

प्रकल्पाशी संबंधित वरिष्ठ शास्त्रज्ञ डॉ. एस.एल. जाट यांच्या मते, मक्याचे उत्पादन वाढवण्यासाठी केवळ लागवडीचे क्षेत्र वाढवणे पुरेसे नाही, तर चांगल्या प्रतीच्या संकरित (हायब्रिड) बियाण्यांचा वापर वाढवणे आवश्यक आहे. तण आणि रोग व्यवस्थापनावर विशेष लक्ष केंद्रित केल्यास उत्पादकता आणि बाजारभाव दोन्ही सुधारू शकतात.

इथेनॉल उत्पादनासाठी नवीन मक्याच्या जाती विकसित

इथेनॉल उत्पादनाला चालना देण्यासाठी नवीन मक्याच्या जाती विकसित केल्या जात असून, यामध्ये 42 टक्के इथेनॉल पुनर्प्राप्ती क्षमता असेल. याशिवाय, नवीन बियाण्यांना मंजुरी देताना त्यातील इथेनॉलचे प्रमाण नमूद करणे अनिवार्य करण्यात आले आहे. यामुळे भविष्यात इथेनॉल उत्पादनासाठी योग्य मका उपलब्ध होईल. मक्यापासून इथेनॉल तयार करणाऱ्या डिस्टिलरीजना 431 कोटी लिटर इथेनॉलचा पुरवठा करण्यासाठी 110 लाख टनांपेक्षा जास्त मक्याची आवश्यकता भासेल. चालू हंगामात 306 कोटी लिटर इथेनॉल उत्पादनासाठी 80 लाख टन मक्याची गरज आहे.

तुटलेल्या तांदळाची मर्यादित उपलब्धता आणि वाढत्या किमतीमुळे डिस्टिलरीज आता मक्याला प्राधान्य देत आहेत. यामुळे पोल्ट्री फीड उत्पादक कंपन्यांवर शेतकऱ्यांना अधिक दर देण्याचा दबाव वाढला आहे. सध्या मक्याचा किमान आधारभूत किंमत (MSP) प्रति क्विंटल 2,225 रुपये आहे, तर बाजारभाव 2,300 ते 2,500 रुपये दरम्यान आहे. भविष्यात इथेनॉलची मागणी अधिक वाढल्यास मक्याचा दर आणखी वाढण्याची शक्यता असून, याचा थेट फायदा मका उत्पादक शेतकऱ्यांना मिळू शकतो.