Kalingad Lagvad: फक्त 2 महिन्यात 20 टन कलिंगड उत्पादन! पुण्यातील तरुणाने घेतले लाखात उत्पन्न… वाचा या शेतकऱ्याचा स्मार्ट शेतीप्रयोग

Farmer Success Story:- पारंपरिक शेतीला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड देत पुणे जिल्ह्यातील देवकरवाडी (ता. दौंड) येथील तरुण शेतकरी नवनाथ देवकर यांनी शेतीत एक अनोखा प्रयोग केला आहे. त्यांनी डाळिंबाच्या बागेत आंतरपीक पद्धतीचा अवलंब करत कलिंगड उत्पादन घेतले आणि तब्बल २० टन प्रती एकर उत्पादन मिळवून मोठे यश संपादन केले. कमी जागेत जास्त उत्पादन घेण्याच्या त्यांच्या प्रयोगाने शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी उदाहरण निर्माण केले आहे.

जमिनीची सुधारित मशागत आणि योग्य तयारी

कलिंगडाच्या उच्च दर्जाच्या उत्पादनासाठी जमिनीची योग्य मशागत हा अत्यंत महत्त्वाचा टप्पा असतो. नवनाथ देवकर यांनी शेतीच्या सुरुवातीला ट्रॅक्टरच्या सहाय्याने खोलवर नांगरणी केली आणि सेंद्रिय कंपोस्ट खतांचा समावेश करून जमिनीची सुपीकता वाढवली. शेतीला भुसभुशीत स्वरूप आणण्यासाठी वारंवार वखरणी केली, त्यामुळे मुळांना चांगला आधार मिळू शकला. मृदेसंरक्षणासाठी आणि ओलावा टिकवण्यासाठी मल्चिंग पेपरचा वापर करण्यात आला, ज्यामुळे तण नियंत्रण करण्यात मदत झाली आणि जमिनीतील आर्द्रता टिकून राहिली.

डाळिंब आणि कलिंगडाची संकल्पनात्मक लागवड

या प्रकल्पात डाळिंब बागेतील रिकाम्या जागेचा सदुपयोग करून आंतरपीक म्हणून कलिंगडाची शेती करण्यात आली. डाळिंबाची झाडे चांगल्या स्थितीत आल्यावर कलिंगडाच्या वेलींसाठी योग्य आधार तयार केला गेला. रोपांची लागवड करताना रोपे एकमेकांपासून निश्चित अंतरावर ठेवली गेली, त्यामुळे फळांना पुरेसा सूर्यप्रकाश आणि हवेची देवाणघेवाण झाली, जे आरोग्यासाठी उपयुक्त ठरले.

पाणी आणि खत व्यवस्थापनात आधुनिक पद्धतीचा अवलंब

कलिंगडाच्या वाढीसाठी पाणी आणि खत व्यवस्थापन अत्यंत महत्त्वाचे ठरते. ठिबक सिंचन प्रणालीच्या मदतीने पाण्याचा कार्यक्षम वापर करत योग्य प्रमाणात ओलावा राखला गेला. यामुळे पाण्याची बचत तर झालीच, पण प्रत्येक वेलाला आवश्यक प्रमाणात पाणी मिळाल्याने उत्पादनाची गुणवत्ता सुधारली. तसेच, जलविद्राव्य खतांचा नियंत्रित वापर करून झाडांना भरपूर पोषण मिळाले. झिंक, नायट्रोजन आणि फॉस्फरसयुक्त खते नियमितपणे दिल्यामुळे फळांच्या वाढीस चालना मिळाली आणि उत्कृष्ट प्रतीची फळे तयार झाली.

रासायनिक तणनाशक टाळून नैसर्गिक तण व्यवस्थापन

तण ही शेतीतील मोठी समस्या असून उत्पादनावर परिणाम करत असतात. मात्र, नवनाथ देवकर यांनी कोणतेही रासायनिक तणनाशक न वापरता पारंपरिक पद्धतीने खुरपणी केली, त्यामुळे मातीतील जैविक घटक टिकून राहिले. यामुळे शेतीतील सेंद्रिय घटक वाढले आणि शेती अधिक टिकाऊ झाली.

कलिंगडाचे विक्रमी उत्पादन आणि बाजारभाव

केवळ दोन महिन्यांत कलिंगड ५ ते ७ किलो वजनाच्या मोठ्या फळांमध्ये विकसित झाले. परिणामी, प्रति एकर १८ ते २० टन उत्पादन मिळाले. सध्या कलिंगडाला बाजारात ७ ते १० रुपये प्रति किलो दर मिळत आहे, त्यामुळे हा प्रयोग आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर ठरला आहे.

शेतीतील नावीन्य आणि इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा

नवनाथ देवकर यांच्या या यशस्वी प्रयोगामुळे शेतीत नाविन्य आणल्यास अधिक उत्पन्न मिळवता येते, हे सिद्ध झाले आहे. पारंपरिक पद्धतींमध्ये बदल करून आधुनिक तंत्रज्ञान, शास्त्रशुद्ध व्यवस्थापन आणि मेहनतीच्या जोरावर मोठे यश मिळवता येते, याचा हा उत्तम आदर्श आहे. कमी जागेत जास्त उत्पादन घेण्यासाठी आंतरपीक पद्धतीचा अवलंब हा इतर शेतकऱ्यांसाठीही प्रेरणादायी ठरू शकतो.

"पारंपरिक शेतीला आधुनिक तंत्रज्ञानाची जोड दिल्यास उत्पन्नात वाढ होऊ शकते. मेहनतीसह योग्य नियोजन केल्यास शेतीत मोठे आर्थिक यश मिळवता येते," असे मत नवनाथ देवकर यांनी व्यक्त केले. त्यांच्या या प्रयोगाने इतर शेतकऱ्यांसाठी एक नवा मार्ग खुला केला आहे.