अवघ्या 6 हजारांत मोफत गॅस! शेतकऱ्याच्या भन्नाट शक्कलेने दरवर्षी 12 हजारांची बचत!
सध्या घरगुती गॅस सिलेंडरच्या वाढत्या किमतीमुळे अनेक कुटुंबांचे बजेट बिघडत आहे. मात्र, सोलापूर जिल्ह्यातील शेतकरी नागेश अर्जुन ननवरे यांनी अवघ्या 6 हजार रुपयांच्या खर्चात गोबर गॅस युनिट तयार करून गेल्या 20 वर्षांपासून मोफत गॅसचा वापर केला आहे. या उपायामुळे त्यांची दरवर्षी 12 हजार रुपयांची बचत होत आहे. ही कल्पकता केवळ आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर नाही, तर पर्यावरणपूरक आणि टिकाऊ उपाय देखील आहे.
गॅस खर्च वाचवण्यासाठी शेतकऱ्याची नाविन्यपूर्ण शक्कल
गॅसच्या किमती वाढल्यामुळे अनेक घरगुती वापरकर्त्यांसाठी हा खर्च परवडणारा राहिलेला नाही. मात्र, उत्तर सोलापूर तालुक्यातील बीबी दारफळ गावातील नागेश ननवरे यांनी या समस्येवर एक नाविन्यपूर्ण तोडगा काढला. त्यांनी आपल्या शेतात गोबर गॅस युनिट बसवले आणि तेव्हापासून घरगुती गॅसच्या खर्चाला पूर्णविराम दिला.
या युनिटमधून दररोज पुरेसा गॅस निर्माण होतो आणि तो स्वयंपाकासाठी वापरला जातो. पारंपरिक शेतीवर अवलंबून असलेल्या शेतकऱ्यांसाठी हा एक मोठा आर्थिक दिलासा ठरत आहे.
गोबर गॅस निर्मिती प्रक्रिया – स्वस्त आणि प्रभावी उपाय
ननवरे यांच्या मते, गोबर गॅस तयार करण्यासाठी मोठी गुंतवणूक करण्याची गरज नाही. यासाठी 20 किलो शेण आणि 70 लिटर पाणी लागते. हे मिश्रण एका टाकीत साठवले जाते आणि नैसर्गिकरित्या गॅस तयार होतो. या प्रक्रियेतून मिळणाऱ्या गॅसवर दररोज 6 लोकांचा स्वयंपाक होतो.
विशेष म्हणजे, गॅस तयार झाल्यानंतर उरलेली स्लरी शेतीसाठी नैसर्गिक खत म्हणून उपयोगी पडते. त्यामुळे केवळ गॅसपुरता नव्हे, तर संपूर्ण शेती व्यवस्थेसाठी हा एक उपयुक्त उपाय आहे. ही संपूर्ण प्रक्रिया स्वयंचलित असून, कोणताही इंधन खर्च लागत नाही. परिणामी, शेतकऱ्यांसाठी हा पर्यावरणपूरक आणि दीर्घकालीन फायदेशीर उपाय ठरतो.
6 हजार रुपयांत गॅस युनिट उभारण्याची प्रक्रिया
ननवरे यांनी सुरुवातीला पारंपरिक गोबर गॅस युनिट वापरले होते, परंतु तीन वर्षांपूर्वी त्यांनी आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून अधिक कार्यक्षम युनिट तयार केले.
हे युनिट 6x6 फूट आणि 4 फूट खोलीच्या टाकीतून बनवले जाते. त्यासाठी केवळ 6,000 रुपयांचा खर्च येतो आणि एकदा बसवल्यानंतर किमान 10 वर्षे टिकते. कमी खर्चात जास्त फायदा मिळवण्याचे हे उत्तम उदाहरण आहे.
गोबर गॅसचे फायदे – शेतकऱ्यांसाठी वरदान
गोबर गॅस युनिटचा वापर केल्याने शेतकऱ्यांना अनेक प्रकारचे फायदे मिळतात.
एक म्हणजे, घरगुती गॅसचा पूर्ण खर्च वाचतो, त्यामुळे घराचे वार्षिक बजेट हलके होते. दुसरे म्हणजे, ही एक पर्यावरणपूरक पद्धत आहे, कारण यामध्ये कोणतेही हानिकारक उत्सर्जन होत नाही. तिसरे म्हणजे, गॅस तयार झाल्यानंतर उरलेली स्लरी शेतीसाठी उत्कृष्ट नैसर्गिक खत म्हणून वापरली जाते.
याशिवाय, गाईच्या शेणाचा त्वचेशी संपर्क आरोग्यासाठी फायदेशीर असतो. कोणत्याही प्रकारचा त्वचारोग होत नाही आणि शरीर निरोगी राहते. गोबर गॅसवर स्वयंपाक करताना अन्न चांगल्या प्रकारे शिजते आणि धूर होत नाही.
शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी प्रयोग
नागेश ननवरे यांचा हा प्रयोग इतर शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शक ठरू शकतो. ज्या शेतकऱ्यांकडे जनावरे आहेत, त्यांनी गोबर गॅसचा वापर केल्यास गॅसवरील खर्च वाचू शकतो आणि नैसर्गिक खतही मिळू शकते.
शेतकऱ्यांनी गोबर गॅसच्या वापराला चालना दिल्यास ते आर्थिकदृष्ट्या सक्षम होतील आणि पर्यावरणासाठीही योगदान देतील. नागेश ननवरे यांचा हा उपक्रम शेतीसाठी एक महत्त्वाचा आदर्श ठरत आहे.