Phool Sheti: क्रायसॅन्थेमम फुल शेतीतून कमवा लाखोंचा नफा.. कमी खर्चात मिळते जास्त उत्पन्न! 150 ते 400 रुपये प्रति किलो दराने होते विक्री

Floriculture Farming: क्रायसॅन्थेमम हे जगभरात सर्वाधिक व्यावसायिकरित्या घेतले जाणारे फुलपिक आहे. या फुलांचा उपयोग पूजा, माळा, गजरा आणि विविध सजावटीसाठी मोठ्या प्रमाणात केला जातो. बाजारात या फुलाची सतत वाढणारी मागणी पाहता, शेतकऱ्यांसाठी हे एक फायदेशीर पीक ठरू शकते. योग्य नियोजन, सुधारित जाती आणि आधुनिक लागवड पद्धती अवलंबल्यास हे फूल भरघोस उत्पन्न देऊ शकते.

योग्य हवामान आणि मातीची निवड

क्रायसॅन्थेममच्या जोमदार उत्पादनासाठी 8 ते 16 अंश सेल्सिअस तापमान सर्वोत्तम मानले जाते. हे कोणत्याही प्रकारच्या मातीत वाढू शकते, मात्र चांगल्या निचऱ्याची चिकणमाती असलेली सुपीक जमीन अधिक फायदेशीर ठरते. भरपूर फुलांसाठी, मातीचे पीएच मूल्य 6.5 असणे आवश्यक आहे. तसेच, झाडांची चांगली वाढ होण्यासाठी पुरेसा सूर्यप्रकाश मिळणारी जागा निवडावी.

सुधारित जाती आणि त्यांची लागवड पद्धत

क्रायसॅन्थेमममध्ये वार्षिक आणि बारमाही अशा दोन्ही प्रकारच्या जाती असतात. वार्षिक जाती पांढऱ्या, पिवळ्या आणि विविध रंगांच्या असतात आणि त्या प्रामुख्याने बियाण्यांद्वारे वाढवल्या जातात. बारमाही जातींपैकी वसंतिका, मीरा, शारदा, कुंदन, बिरबल साहनी, नानाको, बागी, ​​सिलेक्शन 5, रेडगोल्ड, फ्लर्ट, श्यामल, मेधामी आणि गुल शाहीर या अधिक उत्पादन देणाऱ्या सुधारित जाती आहेत. बारमाही जातीची लागवड कटिंग्ज किंवा भूमिगत थरांद्वारे केली जाते, ज्यामुळे फुलांचे उत्पादन अधिक होते.

लागवड आणि तण व्यवस्थापन

शेतात रोपांची योग्य अंतरावर लागवड करणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे. लहान फुलांच्या जातींसाठी रोपांमध्ये 25-30 सेमी अंतर ठेवावे, तर मोठ्या फुलांच्या जातींसाठी 50 सेमीचे अंतर आवश्यक आहे. पिकाला तणाचा त्रास होऊ नये म्हणून नियमित तण काढणे गरजेचे आहे. लागवडीनंतर साधारण महिन्याभराने पहिली तण काढणी करावी. तसेच, तणनाशकांचा योग्य प्रमाणात वापर करून तण नियंत्रण करणे फायदेशीर ठरते.

रोग व कीड नियंत्रणासाठी महत्त्वाच्या पद्धती

या पिकावर मुळकूज, पानांवरील ठिपके आणि मरगळ यांसारख्या रोगांचा प्रादुर्भाव होऊ शकतो. मुळकूज टाळण्यासाठी थायरम किंवा कॅप्टन यांचे प्रति लिटर 2.5 ग्रॅम मिश्रण मातीमध्ये टाकावे. पानांवरील ठिपके दिसल्यास बाधित पाने जाळून टाकावीत आणि कॉपर ऑक्सिक्लोराईड (0.2%) फवारणी करावी. मरगळ टाळण्यासाठी मातीमध्ये डायथेन एम-45 (0.2%) मिसळावे.

कीटकांपासून संरक्षणासाठी मोनोक्रोटोफॉस 36 एसएल 1.5 मिली किंवा मिथाइल डेमेटॉन 25 ईसी 1 मिली प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. तसेच, मुळांच्या गाठीवरील नेमाटोडचा प्रादुर्भाव टाळण्यासाठी कार्बोफ्युरन 3जी 6 ग्रॅम प्रति चौरस मीटर वापरणे फायदेशीर ठरते.

फुले तोडणी आणि प्रक्रिया

फुलांचे उत्पादन जास्त ठेवण्यासाठी योग्य वेळी फुले तोडणे आवश्यक असते. फुलांची चांगली वाढ होण्यासाठी दिवस थोडेसे लहान आणि रात्री मोठ्या असणे फायदेशीर ठरते. फुले उमलल्यानंतर ती वेळच्या वेळी तोडावी, जेणेकरून नवीन कळ्या येतील आणि अधिक उत्पादन मिळेल. कापलेली फुले दीर्घकाळ ताजी राहण्यासाठी त्यांच्या देठाचा खालचा भाग पाण्यात ठेवावा. तसेच, फुलांचे नुकसान होऊ नये म्हणून त्यांचे गुच्छ पारदर्शक प्लास्टिक शीटने झाकावेत.

उत्पन्न आणि बाजारभाव

योग्य व्यवस्थापन केल्यास प्रति हेक्टर 100-150 क्विंटल फुले मिळू शकतात. बाजारभावानुसार क्रायसॅन्थेमम फुलांना 150 ते 400 रुपये प्रति किलोपर्यंत दर मिळतो. त्यामुळे शेतकऱ्यांनी आधुनिक शेती तंत्र वापरून या पीकातून चांगले उत्पन्न मिळवण्याची संधी साधावी. योग्य नियोजन, सुधारित लागवड पद्धती आणि बाजारातील मागणीचा अभ्यास करून शेतकरी मोठा नफा कमवू शकतात.

क्रायसॅन्थेमम लागवड ही केवळ एक शेती पद्धती नसून, ती एक फायदेशीर व्यवसायिक संधी ठरू शकते. त्यामुळे इच्छुक शेतकऱ्यांनी आधुनिक शेती तंत्राचा अवलंब करून या व्यवसायात प्रवेश करावा आणि भरघोस उत्पादन घेऊन मोठ्या प्रमाणात नफा मिळवावा.