Fish Farming: फक्त 4 लाखांची गुंतवणूक आणि दर 6 महिन्यात 3 लाखांचा नफा… वाचा या शेतकऱ्याचा मत्स्यपालन आणि शेतीचा जबरदस्त फॉर्मुला

Farmer Success Story:- आजच्या काळात पारंपरिक शेतीतून अपेक्षित नफा मिळवणे कठीण झाले आहे. त्यामुळे शेतकरी शेतीला पूरक व्यवसायांकडे वळत आहेत. पशुपालन, कुक्कुटपालन हे व्यवसाय अनेक शेतकरी करत असले, तरी काही शेतकरी नवनवीन प्रयोग करून अधिक फायदा मिळवत आहेत. सोलापूर जिल्ह्यातील नान्नज गावातील हाजी बशीर अहमद शेख या शेतकऱ्याने असाच एक वेगळा प्रयोग केला आहे.

शेतीसाठी शेततळे बांधल्यानंतर त्यांनी त्यातच मत्स्यपालन सुरू केले. त्यामुळे एकाच वेळी शेतासाठी पाणी उपलब्ध होऊ लागले आणि त्याच वेळी माशांच्या विक्रीतून लाखोंची कमाईही सुरू झाली. केवळ सहा महिन्यांतच त्यांना 2 ते 3 लाख रुपयांपर्यंतचा नफा मिळू लागला आहे, त्यामुळे हा व्यवसाय इतर शेतकऱ्यांसाठीही फायदेशीर ठरू शकतो.

मत्स्यपालनाची संकल्पना आणि प्रारंभ

हाजी बशीर अहमद शेख हे मूळ व्यवसायाने फार्मासिस्ट आहेत, परंतु त्यांच्याकडे नान्नज येथे काही जमीन आहे. शेतीला पाणीपुरवठा सतत मिळावा यासाठी त्यांनी अर्धा गुंठा जागेत शेततळे बांधले. मात्र, हे तळे केवळ पाण्याचा साठा करण्यासाठीच वापरण्यापेक्षा त्याचा आणखी काही उपयोग करता येईल का, याचा त्यांनी विचार केला. यामुळेच त्यांनी मत्स्यपालन सुरू करण्याचा निर्णय घेतला.

मत्स्यपालन प्रकल्प सुरू करण्यासाठी 4 लाख रुपयांची गुंतवणूक करण्यात आली, ज्यामध्ये त्यांना 80,000 रुपयांचे सरकारी अनुदान मिळाले. मत्स्यपालनासाठी त्यांनी चिलापी (Tilapia) माशांची निवड केली. या माशांची वाढ झपाट्याने होते आणि त्यांना एकाच वेळी 100 हून अधिक पिल्ले होतात, त्यामुळे मोठ्या प्रमाणावर उत्पादन मिळते.

चिलापी माशांना वाढीसाठी फिश फूड किंवा तांदूळ दिला जातो. मत्स्यपालनामध्ये पाण्याची मोठी गरज असते, त्यामुळे दररोज तळ्यातील जुने पाणी शेतीसाठी वापरण्यात येते, जे जमिनीसाठीही उपयुक्त ठरते. यामुळेच हा संपूर्ण प्रकल्प शेतीसाठी पूरक ठरत आहे.

विक्री आणि उत्पन्नाचे गणित

मत्स्यपालनामधून सहा महिन्यांतच उत्पन्न मिळू लागले. हाजी बशीर शेख यांच्या शेततळ्यातील चिलापी माशांचे वजन 200 ते 700 ग्रॅमपर्यंत असते आणि त्यांची विक्री 60 ते 80 रुपये प्रति किलो दराने होते. विशेष म्हणजे, हैदराबाद, पुणे यांसारख्या ठिकाणांहून व्यापारी थेट त्यांच्या शेततळ्यावर येतात आणि तिथेच मासे खरेदी करतात. त्यामुळे वाहतूक आणि बाजारपेठेपर्यंत पोहोचण्याचा खर्च वाचतो.

या व्यवसायातून दीड लाख रुपयांपर्यंतचा नफा मिळाला असून, सहा महिन्यांत त्यांची 2 ते 3 लाख रुपयांपर्यंत कमाई झाली आहे. पारंपरिक शेतीच्या तुलनेत हा व्यवसाय कमी जागेत आणि कमी खर्चात अधिक नफा मिळवून देणारा ठरत आहे.

मत्स्यपालन – शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर पर्याय

पारंपरिक शेतीत नफा मिळवण्याची संधी कमी होत असताना मत्स्यपालनासारखे पर्याय शेतकऱ्यांसाठी फायदेशीर ठरू शकतात. हाजी बशीर शेख यांच्या या प्रयोगाने सिद्ध केले आहे की, योग्य नियोजन आणि तंत्रज्ञानाच्या मदतीने शेतीसोबत दुहेरी उत्पन्न मिळवता येऊ शकते. कमी जागेत आणि मर्यादित संसाधनांचा उपयोग करूनही चांगले उत्पन्न मिळवता येते. त्यामुळे भविष्यात इतर शेतकऱ्यांनीही मत्स्यपालन हा पर्याय गांभीर्याने विचारात घ्यावा, कारण तो कमी खर्चात अधिक नफा देणारा ठरू शकतो.