Farmer Success Story: संत्रा शेतीचा जादुई फॉर्मुला! अडीच एकरात कमावले 10 लाख

Farmer Success Story:- पारंपारिक शेतीतील अनिश्चिततेला मागे टाकत अनेक शेतकरी आता आधुनिक तंत्रज्ञान आणि नगदी पिकांना प्राधान्य देत आहेत. कमी पाण्यात अधिक उत्पादन मिळवण्याचे आदर्श उदाहरण म्हणजे अहिल्यानगर येथील अशोक टेमकर. त्यांनी आपल्या अडीच एकर जमिनीत संत्रा बाग फुलवत दरवर्षी तब्बल 10 लाख रुपयांचा नफा मिळवण्याचा यशस्वी प्रयोग केला आहे. पारंपरिक शेतीपेक्षा अधिक नफा मिळवण्याच्या उद्देशाने त्यांनी संत्रा शेतीकडे वळण्याचा निर्णय घेतला आणि आज ते आर्थिकदृष्ट्या सक्षम झाले आहेत.

मर्यादित पाण्यात भरघोस उत्पादन

भोसेगाव (अहिल्यानगर) परिसरात सरासरी 350 ते 400 मिमी पावसाचे प्रमाण असल्यामुळे येथील सिंचनाच्या सुविधा मर्यादित आहेत. यामुळे या भागातील बहुतांश शेतकरी पारंपारिक पिकांवर अवलंबून असतात. मात्र, मागील काही वर्षांत फळबाग शेतीमुळे या भागाच्या अर्थकारणात मोठा बदल झाला आहे. विशेषतः डाळिंब आणि संत्रा शेतीने शेतकऱ्यांना नवा आशेचा किरण दिला आहे. अशोक टेमकर यांनी हीच संधी ओळखून आपल्या शेतात संत्रा लागवड करण्याचा निर्णय घेतला. योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केल्याने त्यांना मोठा आर्थिक लाभ मिळाला आहे.

संत्रा शेतीने दिले आर्थिक बळ

अशोक टेमकर यांची एकूण 16 एकर शेती असून त्यापैकी अडीच एकर जमिनीत त्यांनी सुमारे 750 संत्र्याची झाडे लावली आहेत. त्यांनी 12x12 फूट अंतर ठेवून संत्रा लागवड केली, त्यामुळे झाडांना पुरेशी जागा मिळते आणि उत्पादन चांगले येते. प्रत्येक झाड सरासरी 40 ते 60 किलो संत्रे देते. एका हंगामासाठी साधारणतः अडीच ते तीन लाख रुपयांचा खर्च येतो. मात्र, उत्पादनाच्या तुलनेत खर्च कमी असल्याने यंदा त्यांना 10 लाख रुपयांचा निव्वळ नफा झाला. योग्य खत व्यवस्थापन, ठिबक सिंचन आणि कीड नियंत्रण यामुळे उत्पादनाची गुणवत्ता उत्तम राहते आणि नफा वाढतो.

स्थानिक बाजारपेठ आणि व्यापारास चालना

फळबाग शेतीमुळे या भागातील बाजारपेठाही अधिक सक्रिय झाली आहे. संत्रा शेतीमुळे स्थानिक व्यापाऱ्यांना चांगली संधी उपलब्ध झाली आहे. या भागातील संत्र्यांची गुणवत्ता उत्कृष्ट असल्याने त्याला मुंबई, दिल्ली आणि दक्षिण भारतातील बाजारपेठेत मोठी मागणी आहे. व्यापारी थेट शेतातून संत्रे खरेदी करतात, त्यामुळे वाहतूक खर्च कमी होतो आणि शेतकऱ्यांनाही चांगला दर मिळतो. यामुळे फळबाग शेतीमुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला मोठी चालना मिळाली आहे.

फळबाग शेती – शाश्वत उत्पन्नाचा मार्ग

पारंपारिक शेतीत सातत्याने येणाऱ्या नैसर्गिक संकटांमुळे नगदी पिके आणि फळबाग लागवड हा अधिक फायदेशीर पर्याय ठरत आहे. कमी पाण्यात अधिक उत्पादन आणि स्थिर बाजारपेठ असल्याने शेतकऱ्यांसाठी ही शेती आर्थिकदृष्ट्या फायदेशीर ठरत आहे. अशोक टेमकर यांचा यशस्वी प्रवास इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरतो. योग्य नियोजन, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर आणि मेहनत या त्रिसूत्रीमुळे शेतकरी स्वतःच्या भविष्याला आर्थिकदृष्ट्या सुरक्षित करू शकतात.

अशोक टेमकर यांचा हा यशस्वी प्रयोग दाखवतो की, बदलत्या काळानुसार पारंपारिक शेतीला पर्याय म्हणून फळबाग शेती हा शाश्वत आणि फायदेशीर मार्ग ठरू शकतो. योग्य नियोजन आणि मेहनतीच्या जोरावर मर्यादित संसाधनांमध्येही मोठे यश मिळवता येते, हे त्यांनी सिद्ध केले आहे.