Farmer Success Story : 8 एकर गुलाब शेतीतून 20 लाखांचे उत्पन्न! हा शेतकरी कसा बनला यशस्वी?

Farmer Success Story:- गुलाबाच्या फुलांची मागणी वर्षभर सातत्याने राहते, विशेषतः सण आणि विशेष प्रसंगी याची विक्री मोठ्या प्रमाणावर वाढते. यामुळे गुलाब शेती करणाऱ्या शेतकऱ्यांना चांगला नफा मिळतो. सामान्य दिवसांमध्येही गुलाबाची किंमत इतर फुलांच्या तुलनेत अधिक असते, त्यामुळे गुलाब शेती फायदेशीर व्यवसाय ठरतो. मध्य प्रदेशातील नर्मदापुरम जिल्ह्यातील इटारसी तहसीलमधील तिखड गावातील सुधीर वर्मा यांची कहाणी याचे उत्तम उदाहरण आहे. सुधीर यांनी पारंपरिक गहू आणि सोयाबीन शेतीला अलविदा करून २३ वर्षांपूर्वी गुलाब शेतीला सुरुवात केली. आज ते ८ एकर जमिनीत गुलाबाची यशस्वी लागवड करतात आणि दरवर्षी सुमारे २० लाख रुपये कमावतात. त्यांच्या यशामुळे परिसरातील इतर शेतकरीही गुलाब शेतीकडे आकर्षित झाले आहेत.

गुलाब शेतीकडे वळण्याचा निर्णय

सुधीर वर्मा यांना पारंपरिक शेतीतून अपेक्षित उत्पन्न मिळत नव्हते. गहू आणि सोयाबीन पिकांमधून त्यांना प्रति एकर केवळ ३५ हजार रुपयांचे उत्पन्न मिळत होते. २००१ मध्ये कृषी अधिकाऱ्यांच्या सल्ल्यानंतर त्यांनी फुलांच्या शेतीचा विचार केला आणि याबाबत अधिक जाणून घेण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी IIHT, नोएडा आणि CIMAP, लखनऊ येथून विशेष प्रशिक्षण घेतले आणि देशभरातील विविध ठिकाणी जाऊन फुलशेतीचे तंत्र समजून घेतले. राष्ट्रपती भवनातील अमृत गार्डन (माजी मुघल गार्डन) आणि नागपूर येथील राष्ट्रीय संत्रा संशोधन केंद्रात (NRCC) त्यांनी गुलाब लागवडीतील बारकावे आत्मसात केले. याशिवाय, महाराष्ट्रातील सांगली आणि सातारा येथे त्यांनी प्रत्यक्ष प्रशिक्षण घेतले.

गुलाब शेतीतून लाखोंचे उत्पन्न

शेतीची सुरुवात त्यांनी २००१ मध्ये केवळ १३ गुलाबाच्या रोपांपासून केली होती. कठोर मेहनतीमुळे आज त्यांची गुलाब लागवड ८ एकरांपर्यंत विस्तारली आहे. गुलाबांच्या विक्रीबरोबरच सुधीर गुलाबपाणीही तयार करतात. गुलाबपाण्याच्या विक्रीमुळे त्यांचे उत्पन्न आणखी वाढले आहे. १० किलो गुलाबापासून साधारणतः ५ लिटर गुलाबपाणी तयार होते आणि त्याची किंमत ३०० रुपये प्रति लिटर असते. ते मुंबई आणि गुजरातमधील बाजारपेठांमध्येही याचा पुरवठा करतात. या व्यवसायाच्या वाढीसाठी त्यांनी २० वर्षांपूर्वी दिल्लीहून ६५ हजार रुपये किमतीचे गुलाबपाणी तयार करण्याचे यंत्र खरेदी केले होते, ज्याचा उपयोग ते आजही करत आहेत.

गुलाब लागवडीतील महत्त्वाच्या बाबी

गुलाब लागवडीसाठी योग्य माती आणि काळजी महत्त्वाची असते. शेरा माती आणि वाळूयुक्त माती गुलाबाच्या चांगल्या वाढीसाठी योग्य मानली जाते. योग्य काळजी घेतल्यास गुलाबाचे पीक सात ते आठ वर्षे उत्पादन देते, परंतु निगा न राखल्यास पाच वर्षांनंतर झाडे कमकुवत होतात. सुधीर वर्मा यांनी सांगितले की, गुलाबाचे रोप एका महिन्यात फुलायला लागते, मात्र दर्जेदार उत्पादनासाठी किमान सहा महिने लागतात.

कोरोना काळात सुधीर यांना मोठ्या आर्थिक अडचणींना सामोरे जावे लागले. त्या काळात फुलांची विक्री जवळपास निम्म्यावर आली होती. विक्री नसल्यामुळे ते दररोज फुले तोडून शेतात टाकत होते, पण संकटाच्या काळानंतर परिस्थिती हळूहळू सुधारली. विक्री पूर्वीप्रमाणे सामान्य झाली आणि पुन्हा एकदा ते नियमित नफा कमवू लागले. यशस्वी गुलाब शेतीमुळे त्यांनी त्यांच्या शेतात आठ लोकांना रोजगारही दिला आहे. गुलाब शेतीमुळे सुधीर वर्मा यांचे जीवन बदलले असून, त्यांनी परिसरातील इतर शेतकऱ्यांनाही प्रेरित केले आहे.