Farmer Success Story Satara: 10 लाखांचं कर्ज घेतलं, आता कमावताय लाखोंचा नफा.. यशस्वी डेअरीचा फॉर्मुला
Farmer Success Story Satara:- कल्पना दीपक काळंगे यांची दुग्ध व्यवसायातील यशोगाथा प्रेरणादायी आहे. सातारा जिल्ह्यातील फलटण तालुक्यातील कापशी गावातील कल्पनाताईंनी केवळ आपल्या दोन मुलांच्या दुधाची सोय म्हणून गाय घेतली होती, मात्र त्याच वेळी त्यांनी दुग्ध व्यवसायाची संधी ओळखली.
व्यवसायाची व्यावसायिक दृष्टीने वाढ केल्यास कुटुंबाचे अर्थकारण सुधारू शकते, या विचाराने त्यांनी आपल्या पतीशी चर्चा केली आणि दोघांनी मिळून या क्षेत्रात पाऊल ठेवले. अत्यंत हलाखीच्या परिस्थितीतून त्यांनी प्रवास सुरू केला. कुटुंबाची केवळ दोन एकर शेती आणि दहा बाय दहा फुटांचे लहानसे घर होते.
सुरूवातीला त्यांनी छोट्या गोठ्यातून व्यवसाय सुरू केला आणि टप्प्याटप्प्याने चार गायींची खरेदी केली. पुढे, २०१६ मध्ये त्यांनी कर्ज घेऊन ५० बाय ६० फूट आकाराचे दोन मुक्तसंचार गोठे उभारले. यामध्ये गायींच्या देखभालीची जबाबदारी कल्पनाताईंनी स्वतः उचलली.
अशाप्रकारे केली व्यवसायात वाढ
व्यवसायाच्या पुढील टप्प्यात त्यांनी गायींची खरेदी करण्याऐवजी जातिवंत पैदाशीकडे लक्ष केंद्रित केले. त्यांनी उच्च वंशावळीच्या, अधिक दुग्धक्षमतेच्या आणि आजारांना कमी बळी पडणाऱ्या गायींची पैदास केली. यामुळे त्यांचा गोठा आता ३३ उत्तम गायींनी भरलेला आहे, आणि रोज सुमारे २६० लिटर दूध संकलन होते. त्यांनी आपल्या व्यवसायाचे नामकरण "दीपक्लप डेअरी फार्म" असे केले.
शेतीचे क्षेत्र कमी असल्याने गायींसाठी चारा विकत घ्यावा लागतो, मात्र ओला आणि सुका चारा यांचे संतुलित आहार व्यवस्थापन तसेच पूरक खाद्य यांच्या मदतीने गायींचे आरोग्य उत्तम राहते. गायींचे आजार कमी व्हावेत म्हणून नियमित लसीकरण व औषधोपचार केला जातो, तसेच प्राथमिक उपचारांसाठी आयुर्वेदिक पद्धतींचा अवलंब केला जातो.
प्रक्रियायुक्त शेणखत निर्मितीवर भर
केवळ दुग्ध व्यवसायापुरते न थांबता, कल्पनाताईंनी प्रक्रियायुक्त शेणखत निर्मितीवरही भर दिला आहे. महिन्याला तीन ते चार टन खत तयार होते, जे स्वतःच्या शेतीसाठी वापरण्याबरोबरच शेतकऱ्यांनाही विकले जाते, यामुळे अतिरिक्त उत्पन्न मिळते. व्यवसायाच्या आर्थिक बाजूवर त्यांनी विशेष लक्ष दिले असून, दुग्ध उत्पादन, खर्च, कृत्रिम रेतनाच्या नोंदी आणि संपूर्ण ताळेबंद व्यवस्थित ठेवतात, यामुळे त्यांना व्यवसाय व्यवस्थापनात मोठी मदत होते.
आज त्यांच्या मेहनतीमुळे मुलांना उत्तम शिक्षण मिळाले आहे. त्यांचा मुलगा परदेशी कंपनीत कार्यरत असून, मुलगी कृषी क्षेत्रात पदव्युत्तर पदवी घेऊन स्पर्धा परीक्षांसाठी तयारी करत आहे. दुग्ध व्यवसाय आणि शेतीच्या जोरावर त्यांनी टुमदार बंगला बांधला असून, आर्थिक स्थैर्य मिळवले आहे.
फलटण येथील गोविंद डेअरीचे अधिकारी आणि कर्मचारी त्यांना नियमित मार्गदर्शन करतात, त्यामुळे व्यवसायातील अडचणी दूर करण्यास मदत होते. कल्पनाताईंची ही यशोगाथा महिलांसाठी प्रेरणादायी ठरत असून, परिश्रम, नियोजन आणि योग्य दृष्टिकोनाने दुग्ध व्यवसाय कसा यशस्वी करता येतो याचा आदर्श घालून देत आहे.
