Kalingad Lagvad: ऊस सोडून केली कलिंगडची लागवड…केवळ 65 दिवसात मिळवला 3.5 लाखांचा नफा.. जाणून घ्या यशोगाथा

Farmer Success Story Pune:- पळसदेव (काळेवाडी), ता. इंदापूर येथील प्रगतिशील शेतकरी रामदास दगडू चव्हाण यांनी पारंपरिक शेतीला फाटा देत कलिंगड शेतीतून केवळ ६५ दिवसांत तब्बल साडेपाच लाख रुपयांचे उत्पन्न मिळवले आहे. त्यातील उत्पादन खर्च दोन लाख रुपये वजा जाता त्यांना साडेतीन लाख रुपयांचा निव्वळ नफा झाला. दोन महिन्यांतच एवढ्या मोठ्या प्रमाणावर नफा मिळवल्यामुळे हा प्रयोग इतर शेतकऱ्यांसाठीही मार्गदर्शक ठरत आहे.

पारंपरिक ऊस शेतीऐवजी कलिंगड लागवडीचा निर्णय

ऊस शेतीमधून अपेक्षित उत्पन्न मिळत नसल्याने चव्हाण यांनी पारंपरिक शेतीला पर्याय शोधण्याचा निर्णय घेतला. त्यांनी ऊस गाळपानंतर शेत रिकामे ठेवण्याऐवजी पहिल्यांदाच दोन एकर क्षेत्रावर कलिंगडाची लागवड केली.

शेताची पूर्वतयारी करताना नांगरट, कल्टीव्हेटरचा वापर करून बेड तयार करण्यासाठी १७,००० रुपये खर्च करण्यात आला. यानंतर सिम्बा या सुधारित वाणाच्या १६,००० रोपांची लागवड सहा बाय दीड फूट अंतरावर करण्यात आली.

रोपांची किंमत १.६० रुपये प्रति रोप यानुसार २५,००० रुपये खर्च आला. संपूर्ण पीक ठिबक सिंचनाद्वारे वाढवले गेले, ज्यासाठी ३७,००० रुपये खर्च केला गेला. ठिबक सिंचनाच्या प्रभावी वापरामुळे पाण्याचे काटेकोर नियोजन करता आले आणि कमी पाण्यात अधिक उत्पादन मिळाले.

खत आणि औषधांची योग्य वेळेत फवारणी

कलिंगड लागवडीनंतर पिकाला योग्य प्रमाणात अन्नद्रव्ये मिळावीत यासाठी तीन वेळा ड्रेंचिंग करण्यात आले.

खते आणि जिवाणू वापर: पिकाच्या वाढीच्या अवस्थेत ऑक्साइड व जिवाणू खते वापरण्यात आली.

रोग नियंत्रण: बुरशीजन्य रोग टाळण्यासाठी बुरशीनाशकांचा प्रभावी वापर करण्यात आला.

सेंद्रिय खतांचा वापर: ड्रायकोडर्मासह पाण्यात विरघळणाऱ्या खतांचे प्रमाण नियंत्रित ठेवले गेले.या योग्य व्यवस्थापनामुळे पीक निरोगी राहिले आणि कोणत्याही प्रकारच्या कीड व रोगाचा फारसा प्रादुर्भाव झाला नाही.

उत्पन्न आणि नफा

दोन एकर क्षेत्रातून एकूण ५५ टन उत्पादन निघाले. सध्या बाजारात कलिंगडाला १० रुपये प्रति किलो दर मिळत असल्याने त्यांनी थेट व्यापाऱ्यांना शेतातूनच माल विक्री केला.

एकूण उत्पन्न: ५५ टन × १० रुपये प्रति किलो = ५,५०,००० रुपये,उत्पादन खर्च: २,००,००० रुपये आणि निव्वळ नफा ५,५०,००० - २,००,००० = ३,५०,००० रुपये मिळाला.केवळ दोन महिन्यांत एवढ्या मोठ्या प्रमाणावर नफा मिळाल्याने चव्हाण यांनी समाधान व्यक्त केले आहे.

कलिंगड शेती ऊसाच्या तुलनेत फायदेशीर कशी?

रामदास चव्हाण यांनी ऊस शेती सोडून कलिंगड आणि फळबाग शेतीकडे वळण्याचा निर्णय घेतला, जो अत्यंत लाभदायक ठरला.ऊस शेतीत तीन वर्षांत जे उत्पन्न मिळते, तेवढेच उत्पन्न फळबाग शेतीत केवळ दोन महिन्यांत मिळते.फळबाग शेतीत खर्च थोडा जास्त असला तरी कमी कालावधीत भरघोस उत्पन्न मिळते.ठिबक सिंचन कायमस्वरूपी असल्याने पुढील हंगामात उत्पादन खर्च आणखी कमी होईल.

आगामी नियोजन

या यशस्वी प्रयोगानंतर याच बेडवर पुन्हा फळपिकाची लागवड करण्याचा चव्हाण यांनी निर्णय घेतला आहे.बेड आणि ठिबक सिंचन आधीच तयार असल्याने पुढील पीकाचा खर्च कमी होईल.येणाऱ्या कमी कालावधीत अधिक उत्पन्न देणाऱ्या पिकांकडे वळण्याचा मानस आहे.

इतर शेतकऱ्यांसाठी संदेश

शेतकरी राहुल बनसुडे आणि सोहेल सय्यद यांनी वेळोवेळी खत, औषधे आणि रोग व्यवस्थापनाबाबत मार्गदर्शन केले, त्यामुळे उत्तम उत्पादन मिळवता आले. चव्हाण यांनी इतर शेतकऱ्यांना ऊस शेतीवर अवलंबून न राहता फळबाग आणि नगदी पिकांकडे वळण्याचा सल्ला दिला आहे.

उजनी धरणाच्या परिसरातील शेतकऱ्यांनी ऊस शेतीचा हट्ट न धरता कलिंगड, खरबूज, टरबूज, डाळिंब यांसारख्या झपाट्याने नफा मिळवून देणाऱ्या पिकांची लागवड केल्यास त्यांचा मोठा फायदा होईल, असे मत चव्हाण यांनी व्यक्त केले.

अशाप्रकारे रामदास चव्हाण यांचा हा प्रयोग महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी एक आदर्श ठरला आहे. कमी कालावधीत अधिक नफा मिळवण्याचा फळबाग शेती हा उत्तम पर्याय ठरू शकतो. पारंपरिक शेतीतील जोखीम टाळण्यासाठी शेतकऱ्यांनी योग्य नियोजन करून नव्या तंत्रज्ञानाचा वापर करावा आणि झपाट्याने आर्थिक प्रगती साधावी.