Santra Lagvad: कोरडवाहू शेतीत चमत्कार! अडीच एकर शेतीत 750 झाडे…. मिळाला 10 लाखांचा नफा..फळबागेने शेतकऱ्याला बनवले श्रीमंत

Farmer Success Story Ahilyanagar:- शेती क्षेत्रात सातत्याने नवनवीन प्रयोग होत असताना, पारंपरिक शेतीपेक्षा नगदी पिकांकडे वळण्याचा कल दिवसेंदिवस वाढत आहे. विशेषतः कमी पावसाच्या भागांमध्ये अत्याधुनिक शेती पद्धतींचा अवलंब करून उच्च उत्पन्न मिळवणाऱ्या शेतकऱ्यांची संख्या वाढत आहे. याचं उत्तम उदाहरण म्हणजे अहिल्यानगर जिल्ह्यातील भोसे गावातील अशोक टेमकर. त्यांनी आपल्या शेतीत पारंपरिक पिकांऐवजी संत्रा बाग फुलवत कोरडवाहू भागातही आधुनिक शेती करून मोठे आर्थिक यश मिळवले आहे. केवळ अडीच एकर जमिनीत त्यांनी 750 संत्र्याची झाडे लावली असून, त्यातून दरवर्षी 10 लाख रुपयांचा निव्वळ नफा मिळवला आहे.

कोरडवाहू भागातील संत्रा लागवडीचे यश

भोसेगाव हा कोरडवाहू पट्ट्यातील भाग असून, येथे सरासरी 350 ते 400 मिमी इतकाच पाऊस पडतो. कमी पावसामुळे येथील शेतकरी पारंपरिक खरीप पिकांवर अवलंबून असायचे. परंतु, अलिकडच्या काही वर्षांत पाण्याचे योग्य नियोजन करून आणि आधुनिक शेती तंत्राचा अवलंब करून अनेक शेतकऱ्यांनी फळबागांकडे वळण्यास सुरुवात केली आहे. संत्रा आणि डाळिंब ही येथील प्रमुख फळपीके बनली आहेत. अशोक टेमकर यांनीही हीच संधी ओळखत आपल्या शेतीमध्ये संत्रा लागवडीचा प्रयोग केला.

संत्रा लागवडीची पद्धत आणि व्यवस्थापन

टेमकर यांनी संत्रा बागेसाठी अत्यंत काटेकोर नियोजन केले. त्यांनी आपल्या अडीच एकर जमिनीत 12x12 फूट अंतरावर 750 संत्र्याची झाडे लावली. झाडांच्या निरोगी वाढीसाठी त्यांनी ठिबक सिंचनाचा वापर करून पाण्याची बचत केली. झाडांना आवश्यक ताण देण्यासाठी विशिष्ट प्रकारचे खत व्यवस्थापन केले. तसेच कीड व रोग नियंत्रणासाठी जैविक आणि सेंद्रिय पद्धतींचा अवलंब केला. परिणामी, कमी पाण्यातही उत्तम प्रतीचे आणि भरघोस उत्पादन मिळवता आले.

प्रत्येक झाड सरासरी 40 ते 60 किलोपर्यंत फळ देते. त्यामुळे अडीच एकर क्षेत्रातून मोठ्या प्रमाणात उत्पादन मिळते. एका उत्पादन चक्रासाठी साधारणपणे 2.5 ते 3 लाख रुपयांचा खर्च येतो, परंतु चांगल्या व्यवस्थापनामुळे आणि दर्जेदार उत्पादनामुळे त्यांना दरवर्षी 10 लाख रुपयांपर्यंत निव्वळ नफा मिळत आहे.

बाजारपेठेतील मागणी आणि विक्री

भोसे आणि आसपासच्या परिसरात फळबागांचे प्रमाण वाढल्याने व्यापाऱ्यांची मोठ्या प्रमाणावर ये-जा वाढली आहे. विशेषतः उच्च प्रतीच्या फळांना नेहमीच चांगली मागणी असल्यामुळे स्थानिक बाजारपेठेतच चांगला दर मिळतो. टेमकर यांचे संत्रे मुंबई, दिल्ली आणि दक्षिण भारतातील प्रमुख बाजारपेठांमध्ये पाठवले जातात. सध्या संत्र्यांना योग्य दर मिळत असल्याने व्यापारी आणि शेतकरी दोघांनाही मोठा फायदा होत आहे.

पारंपरिक शेतीला पर्याय – नगदी पिकांकडे वळण्याची गरज

पारंपरिक शेतीमध्ये उत्पादन खर्च जास्त असून, हमीभाव किंवा बाजारभाव अनिश्चित असल्यामुळे शेतकऱ्यांना नफा मिळवणे कठीण होते. याउलट, फळबागा आणि नगदी पिकांमध्ये योग्य नियोजन आणि आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या सहाय्याने कमी खर्चात अधिक नफा मिळवता येतो. टेमकर यांनी संत्रा बाग फुलवून हेच सिद्ध केले आहे.

यशाचा मंत्र – आधुनिक तंत्रज्ञान आणि काटेकोर व्यवस्थापन

त्यांच्या यशामागे आधुनिक शेती तंत्रज्ञानाचा प्रभावी वापर, व्यवस्थापनातील काटेकोर नियोजन आणि मेहनतीची जिद्द आहे. ठिबक सिंचन, सेंद्रिय खतांचा योग्य वापर, कीड नियंत्रणासाठी जैविक उपाययोजना आणि चांगली विक्री यंत्रणा यामुळे त्यांना मोठे यश मिळाले आहे.

शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी उदाहरण

अशोक टेमकर यांचा हा प्रयोग इतर शेतकऱ्यांसाठीही प्रेरणादायी ठरू शकतो. कोरडवाहू भागातील शेतकऱ्यांनी कमी पाण्यातही अधिक उत्पादन मिळवण्यासाठी संत्रा, डाळिंब यांसारख्या फळपिकांकडे वळण्याचा विचार करावा. आधुनिक तंत्रज्ञान, पाण्याचे शास्त्रशुद्ध नियोजन आणि काटेकोर व्यवस्थापन केल्यास कोरडवाहू भागातही यशस्वी शेती करून चांगले उत्पन्न मिळवता येऊ शकते.