Agriculture News: कमी खर्चात आणि कमी पाण्यात गहू पिकवा… जाणून घ्या ‘ही’ यशस्वी पद्धत

Agriculture News:- हल्लीच्या काळात शेती हा अनिश्चिततेने भरलेला व्यवसाय झाला आहे. पाण्याची कमतरता, बदलते हवामान आणि उत्पादन खर्च यामुळे शेतकऱ्यांना अनेक अडचणींचा सामना करावा लागतो. मात्र, काही शेतकरी परिस्थितीवर मात करून नवनवीन प्रयोग करत आपल्या शेतीतून अधिक उत्पन्न मिळवत आहेत. जालना जिल्ह्यातील उटवद गावचे राजेश शिंदे हे त्यापैकीच एक. त्यांनी कमी पाण्यावर गव्हाचे उत्पादन घेण्यासाठी टोकण पद्धतीचा वापर केला आहे आणि त्यातून त्यांना आश्चर्यकारक यश मिळाले आहे. त्यांच्या या प्रयोगामुळे इतर शेतकऱ्यांसाठी एक नवा आदर्श निर्माण झाला आहे.

पाण्याची कमतरता – निर्णय आणि नियोजनाची सुरुवात

राजेश शिंदे यांच्याकडे पाच ते सहा एकर वडिलोपार्जित शेती आहे. मात्र, त्यांच्या शेतात पाण्याची कमतरता असल्यामुळे हंगामानंतर कोणते पीक घ्यावे याचा शोध ते घेत होते. पारंपारिक पद्धतीने गव्हाच्या शेतीसाठी मोठ्या प्रमाणात पाण्याची गरज असते. गव्हाच्या पिकाला पाच ते सहा वेळा पाणी द्यावे लागते. यामुळे कमी पाण्यात गहू घेणे त्यांच्यासाठी मोठे आव्हान होते. कांद्याच्या पिकासाठी अधिक पाणी लागते, त्यामुळे त्यांनी दुसऱ्या पिकांच्या पर्यायांचा विचार केला. त्याचवेळी त्यांनी टोकण पद्धतीने गहू लागवड केल्यास कमी पाण्यात अधिक उत्पादन मिळते, हे ऐकले आणि त्याचा प्रयोग करण्याचा निर्णय घेतला.

टोकण पद्धतीने गहू लागवडीची प्रक्रिया

शिंदे यांनी आपल्या एक एकर शेतात २० किलो गहू टोकण पद्धतीने लावला. टोकण पद्धतीमध्ये गव्हाचे बीज थेट जमिनीत योग्य अंतरावर पेरले जाते. ही पद्धत पारंपरिक पद्धतीपेक्षा कमी पाणी आणि कमी मेहनत घेणारी आहे. पाण्याच्या बचतीसाठी त्यांनी ठिबक सिंचन यंत्रणेचा वापर केला. ठिबकच्या साहाय्याने त्यांनी दर पाच ते सहा दिवसांनी दोन ते तीन तास गव्हाला पाणी दिले. हे नियोजन त्यांनी संपूर्ण हंगामात काटेकोरपणे पाळले.

खते आणि फवारणीवर बचत – उत्पादनात वाढ

गव्हाच्या चांगल्या वाढीसाठी त्यांनी पेरणीच्या वेळी केवळ २०:२०:०:१३ या प्रमाणात एक बॅग खताची मात्रा दिली. याशिवाय, कोणतीही रासायनिक फवारणी करण्याची आवश्यकता भासली नाही. कमी पाण्यात आणि मर्यादित संसाधनांमध्येही त्यांचा गहू चांगला वाढला.

प्रयोगाचे यश – बंपर उत्पादनाची अपेक्षा

सध्या हा गहू काढणीस तयार असून २० किलो गव्हाच्या बियाण्यांपासून त्यांना २० ते २५ कट्टे म्हणजेच अंदाजे १२ ते १६ क्विंटल उत्पादन मिळण्याची अपेक्षा आहे. पारंपरिक पद्धतीने एवढ्या कमी पाण्यावर गहू घेणे कठीण होते. मात्र, त्यांनी आत्मविश्वासाने हा प्रयोग केला आणि त्यात यश मिळवले.

शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायक संदेश

राजेश शिंदे यांचा मुख्य उद्देश कुटुंबापुरता गहू तयार करणे आणि जमिनीत पीक फेरपालट करणे हा होता. त्यांनी इतर शेतकऱ्यांना देखील आवाहन केले आहे की, पारंपरिक पद्धतींवर अवलंबून न राहता नवनवीन प्रयोग करावेत. कमी खर्चात आणि कमी पाण्यावर आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून अधिक उत्पन्न मिळवणे शक्य आहे.

त्यांचा हा प्रयोग अनेक शेतकऱ्यांसाठी मार्गदर्शक ठरू शकतो. कमी पाण्यात, योग्य नियोजन आणि आधुनिक पद्धतींचा अवलंब केल्यास शेतीतील उत्पादन वाढवता येते, हे त्यांनी सिद्ध करून दाखवले आहे.