Agri Business Idea: ‘या’ गवताच्या तेलाची किंमत 25 हजार रुपये प्रतिलिटर… 70 हजारांची गुंतवणूक, 2.50 लाखांचा नफा

Agri Business Idea:- बिहारमध्ये खस (वेटिव्हर) या बहुपयोगी आणि मौल्यवान गवताची लागवड वेगाने वाढत आहे. खस हे भारतीय वंशाचे बारमाही गवत असून, त्याच्या मुळांपासून काढलेल्या तेलाला आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठेत मोठी मागणी आहे. या तेलाची किंमत प्रति लिटर २५ हजार रुपयांपर्यंत जाते, ज्याचा वापर उच्च दर्जाचे परफ्यूम, सुगंधी पदार्थ, सौंदर्यप्रसाधने आणि औषधनिर्मितीसाठी केला जातो. खसच्या या व्यवसायातून शेतकऱ्यांना मोठ्या प्रमाणात आर्थिक लाभ मिळतो, विशेषतः पूरग्रस्त किंवा नापीक जमिनीत देखील त्याची यशस्वी लागवड करता येते.

पश्चिम चंपारण जिल्ह्यातील मझौलिया ब्लॉकमध्ये राहणारे परशुराम हे शेतकरी मोठ्या प्रमाणावर खसची शेती करत आहेत आणि त्यांनी यावरून भरघोस उत्पन्न मिळवले आहे. त्यांच्या मते, खस हे झुडुपासारखे गवत असून त्याच्या मुळांपासून तेल काढले जाते, तर इतर भागांचा उपयोग इंधन किंवा इन्सुलेटरसाठी केला जातो. या पिकाची विशेषता म्हणजे त्याच्या उत्पादनासाठी कोणत्याही प्रकारच्या सिंचनाची गरज नसते आणि ते कोणत्याही प्रकारच्या खताशिवायही चांगले वाढते.

खस पिकाची वैशिष्ट्ये

खस हे असे पीक आहे जे कोणत्याही हवामानात टिकाऊ असते आणि त्याला हिवाळा वगळता इतर कोणत्याही ऋतूत सहजपणे वाढवता येते. याचे औषधी गुणधर्म आणि सुगंधी विशेषता यामुळे प्राण्यांपासून याचे संरक्षण आपोआप होते. त्यामुळे या पिकावर जनावरे चरतात किंवा त्याचे नुकसान होते अशी भीती राहत नाही.

याशिवाय या पिकाला कीटकनाशकांची गरज लागत नाही, त्यामुळे उत्पादन खर्च देखील तुलनेने कमी असतो. तज्ज्ञांच्या मते, खस लागवड अत्यंत कमी भांडवलात आणि कमी देखभालीतही मोठ्या प्रमाणावर नफा देणारी ठरते. खस पिकाला सुमारे १८ ते २० महिने लागतात. एकदा पीक तयार झाल्यावर मुळांपासून तेल काढले जाते, तर वरचा भाग अन्य उपयोगांसाठी वापरला जातो. मुळांपासून तेल काढण्यासाठी जमिनीत पुरेसा ओलावा असणे आवश्यक आहे, त्यामुळे कापणीच्या वेळी हे लक्षात ठेवणे गरजेचे असते.

एका एकरासाठी येणारा खर्च आणि मिळणारे उत्पन्न

परशुराम यांच्या मते, खसची लागवड करण्यासाठी एका एकरात साधारणतः ७० हजार रुपये खर्च येतो. या एका एकरात सुमारे १० लिटर तेल मिळते, ज्याची बाजारात किंमत सुमारे २५ हजार रुपये प्रति लिटर आहे. याचा अर्थ एका एकरातून सुमारे २.५ लाख रुपयांपर्यंत कमाई शक्य होते. यामुळे खस लागवड ही कमी गुंतवणुकीत अधिक फायदा मिळवून देणारी शेती ठरते. विशेषतः ओसाड आणि नापीक जमिनीवर देखील ही लागवड यशस्वी होते. त्यामुळे शेतकऱ्यांना कमी खर्चात आणि कमी मेहनतीत मोठा नफा मिळवण्याची संधी खस लागवडीतून मिळू शकते. वाढती मागणी आणि उच्च बाजारमूल्य यामुळे खसची शेती हा ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांसाठी एक फायदेशीर पर्याय ठरत आहे.