Aadhar Card Rule: आधार कार्डची मुदत संपते? UADAI ने दिली मोठी माहिती…जाणून घ्या संपूर्ण अपडेट

Aadhar Card Rule:- भारतात आधार कार्ड हे अत्यंत महत्त्वाचे आणि अनिवार्य ओळखपत्र मानले जाते. कोणत्याही सरकारी किंवा खासगी कामांसाठी आधार कार्ड आवश्यक झाले आहे. बँक खाते उघडणे, मोबाइल सिम खरेदी करणे, सरकारी अनुदान मिळवणे यांसारख्या अनेक सेवांसाठी आधार कार्ड अनिवार्य आहे. मात्र, आधार कार्डबाबत अनेक गैरसमज अद्याप लोकांमध्ये आहेत. लोकांना वाटते की एकदा आधार कार्ड काढले की जीवनभर त्याची वैधता कायम राहते. पण, प्रत्यक्षात तसे नाही. आधार कार्डला कोणतीही अंतिम मुदत नसली तरी त्याचे नियमित अद्यतन (अपडेट) करणे गरजेचे आहे. जर तुम्ही ते अद्ययावत केले नाही, तर काही महत्त्वाची कामे अडचणीत येऊ शकतात.

१० वर्षांनंतर आधार कार्ड अपडेट करणे का आवश्यक आहे?

आधार कार्ड जारी करणारी संस्था UIDAI (Unique Identification Authority of India) ने यासंदर्भात स्पष्टता दिली आहे. तुम्हाला १० वर्षांनंतर आधार कार्ड अपडेट करणे कायदेशीरदृष्ट्या बंधनकारक नाही, म्हणजेच ते अवैध ठरत नाही. मात्र, UIDAI ने नागरिकांना त्यांच्या आधार कार्डमधील माहिती वेळोवेळी अपडेट करण्याचा सल्ला दिला आहे.

याचे कारण म्हणजे वयानुसार बायोमेट्रिक माहितीमध्ये सूक्ष्म बदल होऊ शकतात. वय वाढल्यावर बोटांचे ठसे (Fingerprint) किंवा डोळ्यांची (Iris) ओळख यामध्ये बदल होतो, ज्यामुळे बायोमेट्रिक प्रमाणीकरण (Authentication) प्रक्रिया अपयशी ठरू शकते. यामुळे बँकिंग सेवा, सरकारी योजना किंवा इतर महत्त्वाची कामे करताना अडचण निर्माण होऊ शकते. म्हणूनच, आधार कार्ड १० वर्षांनंतर अपडेट करणे शिफारसीय आहे.

मुलांचे आधार कार्ड अपडेट मोफत

५ ते १५ वयोगटातील मुलांचे आधार कार्ड अपडेट करणे आवश्यक आहे. वयाच्या पाचव्या वर्षी आणि पंधराव्या वर्षी आधारमध्ये बायोमेट्रिक माहिती अद्यतन करणे अनिवार्य आहे. यासाठी सरकारने कोणतेही शुल्क आकारले नाही, म्हणजेच हे अद्यतन पूर्णपणे मोफत केले जाते. पालकांनी वेळेत मुलांचे आधार अपडेट करावे, अन्यथा पुढील कामांमध्ये अडथळा निर्माण होऊ शकतो.

याशिवाय, ज्येष्ठ नागरिकांसाठी आधार अपडेट करण्यासाठी केवळ नाममात्र शुल्क आकारले जाते. वयस्कर नागरिकांचे आधार कार्ड वेळोवेळी अद्ययावत ठेवणे महत्त्वाचे आहे, कारण बायोमेट्रिक माहितीतील बदलांमुळे प्रमाणीकरणात अडचणी येऊ शकतात.

आधार कार्डचे महत्त्व आणि उपयोग

आधार कार्ड हे भारत सरकारने जारी केलेले एक युनिक ओळखपत्र (Unique Identification Document) आहे. यात व्यक्तीची बायोमेट्रिक माहिती (बोटांचे ठसे, डोळ्यांची ओळख) आणि वैयक्तिक तपशील (नाव, पत्ता, जन्मतारीख) असतो. हे ओळखीचा पुरावा (Proof of Identity) आणि पत्ता पुरावा (Proof of Address) म्हणून वापरले जाते.

आधार कार्डचा उपयोग विविध सरकारी आणि खासगी सेवांसाठी केला जातो. बँक खाते उघडणे, मोबाइल सिम कार्ड खरेदी करणे, सरकारी अनुदान मिळवणे, पॅन कार्डशी लिंक करणे, कर भरणे, गॅस सबसिडी आणि इतर महत्त्वाच्या सेवांसाठी आधार आवश्यक आहे.

आधार अपडेट प्रक्रिया कशी करावी?

आधार अपडेट करण्यासाठी तुम्ही UIDAI च्या अधिकृत वेबसाईटवर (https://uidai.gov.in/) जाऊन ऑनलाइन अर्ज करू शकता किंवा जवळच्या आधार केंद्रावर भेट देऊन बायोमेट्रिक आणि वैयक्तिक माहिती अपडेट करू शकता.

ऑनलाइन अपडेटसाठी: नाव, पत्ता, जन्मतारीख यासारखी माहिती अपडेट करता येते.

बायोमेट्रिक अपडेटसाठी: आधार एनरोलमेंट सेंटरवर जाऊन बोटांचे ठसे आणि डोळ्यांची ओळख अपडेट करावी लागते.

आधार अपडेटसाठी आवश्यक असलेल्या दस्तऐवजांमध्ये पत्ता बदलासाठी वीज बिल, बँक स्टेटमेंट, पॅन कार्ड, पासपोर्ट यांचा समावेश असतो.

UIDAI ची सूचना आणि नागरिकांसाठी सल्ला

UIDAI ने स्पष्ट केले आहे की आधार कार्डला कोणतीही वैधता मुदत नाही. एकदा जारी झाल्यानंतर ते वैध राहते. मात्र, बायोमेट्रिक माहितीमध्ये होणाऱ्या बदलांमुळे नियमितपणे ते अपडेट करणे गरजेचे आहे. विशेषतः, जे लोक सरकारी योजनांचा लाभ घेतात किंवा ज्यांचे बँक व्यवहार आधारशी जोडलेले आहेत, त्यांच्यासाठी आधार अद्ययावत ठेवणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

मुलांचे आधार मोफत अपडेट करण्याची सुविधा आणि ज्येष्ठ नागरिकांसाठी नाममात्र शुल्क यामुळे सर्व वयोगटांतील नागरिकांनी आपले आधार वेळेवर अपडेट करावे, असे आवाहन UIDAI ने केले आहे. यामुळे भविष्यात कोणत्याही प्रकारच्या सेवांचा लाभ घेताना कोणतीही अडचण येणार नाही.