सोलापूर च्या शेतकऱ्याने ॲपल बोराची शेती करून शेतकऱ्याचे २२ लाखांचे उत्पन्न !

सोलापूर जिल्ह्यातील केम गावातील हरिदास तळेकर यांनी साडेतीन एकर जमिनीत ॲपल बोर (Apple Bor) शेतीतून २२ लाख रुपयांचे उत्पन्न कमवले आहे. पारंपरिक ऊस आणि केळी शेतीच्या तुलनेत त्यांनी हा नवा प्रयोग केला, जो अत्यंत यशस्वी ठरला. त्यांच्या शेतीतील नव्या वाटचालीमुळे परिसरातील इतर शेतकऱ्यांमध्येही प्रयोगशील शेतीबद्दल उत्सुकता वाढली आहे.

ॲपल बोर का निवडले?
हरिदास तळेकर यांनी पारंपरिक शेतीऐवजी ‘काश्मीर सुंदरी’ जातीच्या ॲपल बोर शेतीला प्राधान्य दिले.

बाजारपेठेचा अभ्यास: त्यांनी स्थानिक आणि बाहेरच्या बाजारपेठेतील मागणीचा अभ्यास केला. ‘काश्मीर सुंदरी’ फळाचा सफरचंदासारखा आकर्षक रंग आणि गोडसर चव यामुळे बाजारपेठेत मोठी मागणी असल्याचे त्यांना जाणवले.

कमी खर्च आणि चांगले उत्पादन: ॲपल बोर ही वनस्पती काटेरी असल्याने याला जास्त खत, पाणी किंवा विशेष देखभालीची गरज नसते. त्यामुळे उत्पादनाचा खर्च तुलनेत कमी आहे.

लागवड तंत्रज्ञान आणि नियोजन

तळेकर यांनी साडेतीन एकर जमिनीत ॲपल बोर लागवड करण्यासाठी काही विशेष पद्धतींचा अवलंब केला.
शेतीची तयारी: जमिनीत खोल नांगरट करून आंतरमशागत केली.
लागवड अंतर: दोन ओळींमध्ये १८ फूट अंतर, तर दोन रोपांमध्ये १० फूट अंतर ठेवून रोपांची लागवड केली.
माती आणि हवामान: ॲपल बोर लागवडीसाठी लागणाऱ्या योग्य माती आणि हवामानाचा विचार करून त्यांनी रोपांची निवड केली.

उत्पन्न आणि काढणीची प्रक्रिया

तळेकर यांच्या शेतीत पहिल्या वर्षी १०-१२ टन उत्पादन झाले होते. ३० रुपये प्रति किलो च्या सरासरी दराने त्यांना उत्पन्न मिळाले.
या वर्षीच्या काढणीचा कालावधी: नोव्हेंबर, डिसेंबर आणि जानेवारीच्या मध्यापर्यंत काढणी प्रक्रिया चालली.
उत्पादनाचा वाढता दर: यावर्षी झाडांचा सांभाळ चांगला केल्याने उत्पादन ४०-५० टनांपर्यंत पोहोचले. सध्याचा दर सरासरी ४०-४५ रुपये प्रति किलो आहे.
काढणीसाठी मजुरांची आवश्यकता असते, कारण फळे हाताने तोडावी लागतात. त्यामुळे काढणीचा खर्च तुलनेने जास्त आहे.

अर्थिक यशामागची कारणे

हरिदास तळेकर यांच्या या यशामागे त्यांचा कृषी व्यवस्थापन कौशल्य, बाजारपेठेचा अभ्यास, आणि कुटुंबातील इतर सदस्यांचे सहकार्य आहे.
कुटुंबाचा सहभाग: त्यांचे वडील आणि बंधू यांनी शेतीच्या व्यवस्थापनात सक्रिय भूमिका बजावली.
तांत्रिक मार्गदर्शन: कृषी सहायक वाल्मीक चौधरी यांनी त्यांना लागवड पद्धती, खत व्यवस्थापन, आणि बाजारपेठ संपर्क यावर मार्गदर्शन केले.

काश्मीर सुंदरी: एक आकर्षक पर्याय
‘काश्मीर सुंदरी’ जातीच्या ॲपल बोराला आकर्षक रंग आणि गोडसर चव असल्यामुळे ती बाजारपेठेत अधिक लोकप्रिय आहे.
मागणी: देशांतर्गत बाजारपेठेबरोबरच इतर राज्यांमधूनही या फळाला मागणी आहे.
लाभ: कमी खर्चात चांगले उत्पन्न देण्याची क्षमता यामुळे शेतकऱ्यांसाठी हा वाण फायदेशीर ठरतो.

शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणा

हरिदास तळेकर यांचा प्रयोग इतर शेतकऱ्यांसाठी प्रेरणादायी ठरला आहे. कमी खर्च, योग्य नियोजन, आणि बाजारपेठेचा अभ्यास केल्यास शेतकऱ्यांना शेतीत यश मिळू शकते, याचे हे उत्तम उदाहरण आहे.

पर्याय शोधण्याची गरज: पारंपरिक पिकांपेक्षा नवे पिकांचे पर्याय निवडल्यास शेतकऱ्यांच्या उत्पन्नात मोठी वाढ होऊ शकते.
सरकार आणि कृषी विभागाचा सहभाग: तळेकर यांना कृषी विभागाने दिलेले मार्गदर्शन शेतीसाठी निर्णायक ठरले आहे.

हरिदास तळेकर यांचा ॲपल बोर प्रकल्प शेतकऱ्यांसाठी नवीन शेती संधी शोधण्यासाठी प्रेरणादायी आहे. कमी खर्च, उच्च मागणी असलेल्या पिकांची निवड, आणि योग्य व्यवस्थापन यामुळे शेतकऱ्यांना उत्पन्न वाढवता येते. तळेकर यांचे यश शाश्वत शेतीच्या दिशेने एक पाऊल आहे.